Krisana Kraisintu đã không ngừng tìm cách đưa thuốc chữa bệnh AIDS và sốt rét đến với những người cần thuốc nhất. Dân châu Phi yêu quí bà vì bà nhiệt tâm và kính trọng bà vì bà luôn nghiêm nghị.
Tại Tanzania,
người ta gọi bà là Simba Jike – tiếng Swahili nghĩa là “sư tử cái.” Kata Data
Alhousseini Maiga, viên chức Chính phủ Mali, rất cảm kích sự quan tâm của
Kraisintu dành cho nhân dân Mali. Ông nói với bà: “Những người như bà sẽ lên thiên đàng.”
Trên đường đến
một trại mồ côi ở đông nam Thái Lan, nơi có đa số trẻ em bị HIV dương tính,
Krisana Kraisintu rất bồn chồn. Bà muốn đãi bọn trẻ ăn bánh, nhưng từ khi rời
Bangkok, bà vẫn không thấy tiệm bánh nào. Bất ngờ có một siêu thị bán loại bánh
bột nhồi có màu sắc và ngọt, bọn trẻ rất thích, Kraisintu vội vào mua bốn hộp
lớn.
TỪ VỊ NỮ LƯƠNG Y CỦA THÁI LAN…
Đến trại mồ côi,
Kraisintu đặt các hộp bánh lên bàn và nhìn lũ trẻ ùa vào phòng. Kraisintu xoa
đầu một bé gái tên Nuj, bị bỏ trước cô nhi viện lúc còn nhỏ. Nuj bị HIV dương
tính và tổn thương não, hiện nay em khoảng 10 tuổi.
Đến đây thật tốt
đối với Kraisintu. Thuốc mà bà phát triển có thể góp phần giúp các em kéo dài
sự sống. Nhưng mỗi lần đến thăm cô nhi viện là mỗi lần khơi lại nỗi đau về cái
giá mà Thái Lan phải trả vì đã không cho phổ biến sớm thuốc điều trị bệnh AIDS
giá rẻ, chỉ mới cho phổ biến năm năm qua!
Mặc dù các công
ty dược phẩm quốc tế bắt đầu chế tạo các thuốc điều trị AIDS hiệu quả từ thập
niên 1990, thuốc vẫn quá mắc nên Thái Lan không thể cung cấp cho các bệnh nhân
nghèo. Chỉ có người giàu mới có thể mua thuốc. Có lẽ đó là lý do hơn 450.000
người Thái đã chết vì bệnh AIDS.
Năm 2002, nhờ sự
can thiệp của Krisana Kraisintu, Thái Lan bắt đầu sản xuất hàng loạt thuốc điều
trị AIDS với giá rẻ. Tỉ lệ tử vong đã giảm. Ngày nay, Thái Lan là một trong các
nước có chương trình điều trị AIDS rộng rãi tốt nhất trong các nước đang phát
triển, có số bệnh nhân nghèo nhiều nhất được cấp thuốc miễn phí.
Không chỉ người
Thái chịu ơn của Kraisintu, thuốc của bà còn được dùng để điều trị cho bệnh
nhân nghèo ở Lào, Campuchia và Việt Nam. Bà cũng dành năm năm qua để giúp đỡ
châu Phi chống lại bệnh AIDS và cả bệnh sốt rét. Cựu nghị sĩ Thái Lan Jon
Ungpakorn nói: “Krisana Kraisintu là
người nhân đạo đã dùng kỹ năng của mình để phục vụ người nghèo toàn cầu.”
Bà yêu nghệ thuật
chứ không định làm nghề thuốc. Ông của bà làm nghề thuốc gia truyền, cha là bác
sĩ và mẹ là y tá, gia đình chỉ muốn bà học ngành y. Hồi nhỏ, bà ảnh hưởng nhiều
từ bà nội - một ni cô. Bà nói: “Bà tôi
thường bảo nếu tôi có dịp làm việc thiện thì nên làm.” Sau khi lấy bằng
tiến sĩ ở Anh, bà về quê ở Thái Lan năm 1981. Bà dạy hóa dược ba năm, rồi gia
nhập GPO (Government Pharmaceutical Organization). Năm 1989, lúc 37 tuổi, bà
được chọn làm trưởng Viện Phát triển và nghiên cứu sáng tạo mới.
Năm 1992, mức lây
nhiễm AIDS mau chóng ở Thái Lan, Kraisintu quyết định bào chế thuốc chữa AIDS
có tên là ARV (antiretroviral).
Năm 1995, bà sản
xuất những viên nang zivoduline đầu tiên, với giá chỉ bằng 1/5 giá thuốc gốc.
Đó là những viên ARV đầu tiên xuất hiện trên thế giới. Lúc đó, Chính phủ Thái
Lan bắt đầu chương trình điều trị bệnh AIDS. Dù thuốc đến tay nhiều người hơn,
chính phủ vẫn không chú ý đến thuốc của bà. Kraisintu vẫn không nản. Bà càng
sản xuất nhiều thuốc, rồi nói với các nhà báo rằng chính phủ nhiều lần mua
thuốc chính hiệu cao giá gấp mấy lần so với thuốc của bà. Cuối cùng báo chí gây
áp lực để chính phủ đồng ý mua thuốc của bà.
Kế hoạch sản xuất
ARV đại trà chỉ bắt đầu sau khi chính phủ kiểm tra vào năm 2000 thấy thuốc của
bà là một “mối lợi.” Hơn 3/4 trong số 100.000 bệnh nhân AIDS được điều trị ở
Thái Lan bằng thuốc của Kraisintu.
…ĐẾN NỮ THÁNH CỦA CHÂU PHI
Cuối năm 2002, bà
nhận điện thoại của một nhà máy ở Cộng hòa Dân chủ Congo. Nhiều nhân viên của
họ chết vì AIDS. Bà đồng ý hỗ trợ. Từ đó bà dành nhiều thời gian ở châu Phi.
Với sự giúp đỡ của bà, Tanzania bắt đầu sản xuất thuốc sốt rét từ tháng 9-2003.
Thuốc ARV cũng đã được sản xuất ở Congo. Bà còn giúp Tanzania sản xuất thuốc
ARV và huấn nghiệp cho các nhân viên của bệnh viện ở bốn nước Tây Phi về cách
chữa sốt rét cho trẻ.
Năm 2002,
Kraisintu ra khỏi GPO và trở thành nhà tư vấn độc lập. Bà xuất thân từ một gia
đình giàu có, một người anh họ của bà là chủ năm khách sạn 5 sao ở Phuket nên
bà không phải trả tiền khách sạn, đôi khi bà vẫn tự thanh toán chi phí cho
mình.
Mặc dù có điều
kiện sống tiện nghi nhưng bà vẫn sống ở căn hộ nhỏ tại Bangkok và chạy chiếc
Honda cũ. Bà rất thích ăn đu đủ trồng trong nhà kính ở Hà Lan. Bà nói: “Đu đủ đó ngon ngọt hơn đu đủ Thái.”
Bà mở một nhà máy bào chế thuốc ở Mali. Gaussau Traore, trưởng ban kiểm tra chất lượng của nhà máy, phát biểu: “Với chúng tôi, bà như là Chúa vậy. Bà đã làm cho chúng tôi cảm thấy mình là những con người có đủ năng lực làm việc.” Quả thật, bà xứng đáng được tôn vinh như vậy!
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ Reader’s Digest)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Comment