CÁCH SỐNG

Cuộc sống đời thường nhưng vẫn khác thường, nó không phải là chuỗi ngày thở dài mà là những nhịp đập mạnh mẽ của con tim. Người ta nói rằng hãy sống mỗi ngày như thể ngày cuối cùng và hành động như mình sống mãi, không chỉ duy trì sự sống mà còn phải duy trì cái đáng sống.

Nếu cuộc đời cho chúng ta cả trăm lý do để khóc, cần phải cho đời thấy chúng ta có cả ngàn lý do để cười. Walter Anderson nói: “Tôi có trách nhiệm. Dù tôi không thể ngăn chặn điều tồi tệ nhất xảy ra, tôi vẫn có trách nhiệm về thái độ của mình đối với sự bất hạnh không thể tránh khỏi hắt bóng tối lên cuộc sống. Cuộc sống của chúng ta chỉ cải thiện khi chúng ta nắm lấy cơ hội, rủi ro đầu tiên và khó khăn nhất mà chúng ta có thể chấp nhận là thành thật với chính mình.” Quả thật không dễ chút nào!

Chúa Giêsu giáo huấn về hai vấn đề quan yếu mà cuộc sống luôn thấy có: Lớn – Nhỏ và Thuận – Nghịch. Trình thuật Mc 9:30-36 cho biết: Một lần nọ, Chúa Giêsu và các môn đệ đi băng qua miền Galilê để người ta không biết, vì Ngài đang “bật mí” cho các môn đệ biết chuyện hệ trọng: “Con Người sẽ bị nộp vào tay người đời, họ sẽ giết chết Người, và ba ngày sau khi bị giết chết, Người sẽ sống lại.” Tuy nhiên, các ông chẳng hiểu gì, nhưng lại vừa sợ vừa ngại mà không dám hỏi Thầy.

Khi Thầy trò đến Caphácnaum và về tới nhà, Ngài hỏi các ông: “Dọc đường, anh em đã bàn tán điều gì vậy?” Ôi, rỉ tai nhau mà Thầy cũng cũng biết. Chết thật! Vì thế, các ông nhìn nhau im re, vì khi đi đường họ đã tranh luận xem ai là người lớn hơn. Thánh sử Máccô cho biết rõ là các môn đệ “cãi nhau,” chứng tỏ vấn đề nghiêm trọng chứ không đơn giản. Họ tranh giành về chức quyền cao – thấp. Ngày nay vấn đề này cũng vẫn xảy ra thường xuyên. Có lẽ Chúa Giêsu rất buồn khi thấy các đệ tử vẫn tục lụy, hám danh mê lợi như vậy, nên Ngài gọi họ lại và nói: “Ai muốn làm người đứng đầu thì phải làm người rốt hết, và làm người phục vụ mọi người.” Rồi Ngài đem một em nhỏ đặt vào GIỮA các ông, ÔM nó và nói: “Ai tiếp đón một em nhỏ như em này vì danh Thầy, là tiếp đón chính Thầy; và ai tiếp đón Thầy thì không phải là tiếp đón Thầy, nhưng là tiếp đón Đấng đã sai Thầy.” Một chuỗi hệ lụy kỳ diệu. Đó là sống khiêm nhường, ý tưởng của Ngài hoàn toàn trái ngược với chúng ta.

Đó là vấn đề thứ nhất: Lớn – Nhỏ, Cao – Thấp. Vấn đề thứ hai là Thuận – Nghịch. Ông Gioan nói với Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, chúng con thấy có người lấy danh Thầy mà trừ quỷ. Chúng con đã cố ngăn cản, vì người ấy không theo chúng ta.” Nghe vậy, Ngài nói ngay: “Đừng ngăn cản người ta, vì không ai lấy danh nghĩa Thầy mà làm phép lạ, rồi ngay sau đó lại có thể nói xấu về Thầy. Quả thật, ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng ta.”

Chúa Giêsu nhắc nhở điều rất quan trọng: Đừng tưởng mình hơn người khác về điều gì đó, đặc biệt là về quyền lực. Vì thế mà coi thường, khinh miệt hoặc ghét bỏ người khác. Từ hệ lụy này sinh ra hệ lụy khác. “Cứ tưởng” là mạo nhận, là ảo tưởng, là kiêu ngạo! Tương tự, TIN mình được Chúa yêu thì không là kiêu ngạo, nhưng TƯỞNG mình được Chúa yêu thì lại là kiêu ngạo. “Khoảng cách” giữa TIN và TƯỞNG rất mong manh. Kiêu ngạo là đối lập với Đức Kitô, vì Ngài là Đấng có “lòng hiền hậu và khiêm nhường.” (Mt 11:29)

Lời Đức Mẹ nói rõ ràng: “Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.” (Lc 1:52) Ước gì mỗi khi gặp nhau, dù là bất kỳ ai, chúng ta có thể chân thành nói với nhau: “Chúng tôi chúc lành cho anh em nhân danh Chúa.” (Tv 129:8) Đó là cách sống tích cực theo lời dạy của Chúa Giêsu.

Hằng ngày, tín nhân làm dấu Thánh Giá nhiều lần: “Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần.” Một tín nhân bình thường thì làm dấu khi thức dậy, dự lễ, cầu nguyện, đọc kinh, ăn uống, đi ngủ. Một tín nhân ý thức hơn thì họ còn làm dấu khi uống thuốc, ăn vặt, chạy xe,… Nói chung, bất cứ làm gì, chúng ta đều làm nhân danh Thiên Chúa chứ không nhân danh bất cứ ai hoặc thứ gì khác, như Thánh Phaolô khuyên: “Dù ăn, dù uống, hay làm bất cứ việc gì, anh em hãy làm tất cả để tôn vinh Thiên Chúa. Và hãy làm mọi sự vì đức ái.” (1 Cr 10:31; 1 Cr 16:14)

Câu nói “nhân danh” gợi nhớ Tổng Thần Micae – vị đại anh hùng chiến đấu nhân danh Thiên Chúa để bênh vực Chân Lý và Công Lý. Ngài là người thách đố: “Ai bằng Thiên Chúa?” Khi nhân danh người nào hoặc điều gì, cũng có những người “mạo danh” để làm điều sai trái, thay vì làm điều nhân nghĩa. Đó là “nhân danh” cái ác, một dạng giả hình mà chúng ta cần cảnh giác cao độ – cảnh giác với người khác và với chính mình. Thực tế đã và đang cho chúng ta thấy có những kẻ “mạo danh” để trục lợi cá nhân – cả ngoài đời và trong đạo. Thật chí lý với câu nói của người Pháp: “Đừng vì kính mến Chúa mà chống đối người khác.”

Từ thời xa xưa đã có những kẻ xấu “nhân danh” sự ác mà vào hùa với nhau: “Ta hãy gài bẫy hại tên công chính, vì nó chỉ làm vướng chân ta, nó chống lại các việc ta làm, trách ta vi phạm lề luật, và tố cáo ta không tuân hành lễ giáo.” (Kn 2:12) Khi nhân danh điều gì, đôi khi người ta cũng dễ bị ảo tưởng hoặc suy nghĩ lệch lạc. Gọi là nhân danh điều tốt này hoặc sự thiện kia, nhưng thực chất có thể chỉ là nhân danh mình – tức là muốn chứng tỏ “bản lĩnh” của mình, thậm chí là nhân danh cái ác. Dạng này rất tinh vi, phải thực sự cảnh giác cao độ!

Những kẻ xấu cứ tưởng người khác cũng xấu như mình nên họ nghi ngờ người khác. Họ lý luận: “Ta hãy coi những lời nó nói có thật không, và nghiệm xem kết cục đời nó sẽ thế nào. Nếu tên công chính là con Thiên Chúa, hẳn Người sẽ phù hộ và cứu nó khỏi tay địch thù. Ta hãy hạ nhục và tra tấn nó, để biết nó hiền hòa làm sao, và thử xem nó nhẫn nhục đến mức nào. Nào ta kết án cho nó chết nhục nhã, vì cứ như nó nói, nó sẽ được Thiên Chúa viếng thăm.” (Kn 2:17-20) Chính Chúa Giêsu cũng đã bị những kẻ xấu thách thức đa dạng. Tư tưởng xấu sinh ra ước muốn xấu, ước muốn xấu sinh ra hành động xấu – tức là nhân danh cái ác.

Cuộc sống có những điều trái ngược. Thật vậy, những người công chính mà đôi khi vẫn gặp tai ương. Không phải là Thiên Chúa không biết hoặc làm ngơ, nhưng Ngài tôn trọng luật tự nhiên. Khi thực sự cần thiết thì Ngài mới ra tay. Những người tín thác vào Thiên Chúa thì luôn chân thành khấn cầu: “Lạy Thiên Chúa, xin dùng uy danh mà cứu độ, lấy quyền năng Ngài mà xử cho con. Lạy Thiên Chúa, xin nghe con nguyện cầu, lắng tai nghe lời con thưa gửi. Phường kiêu ngạo nổi lên chống đối, bọn hung tàn tìm hại mạng sống con, chúng không kể gì đến Thiên Chúa. Nhưng này có Thiên Chúa phù trì, thân con đây, Chúa hằng nâng đỡ.” (Tv 54:3-6)

Quả thật như vậy, vì Ngài biết rõ ai như thế nào, mạnh hay yếu, và Ngài không bắt chúng ta chịu đựng quá sức mình. Vấn đề quan trọng là chúng ta phải biết nhận ra ơn độ trì của Thiên Chúa, như Thánh Vịnh gia nhủ thầm: “Con tự nguyện dâng Ngài lễ tế, lạy Chúa, con xưng tụng danh Ngài, thật danh Ngài thiện hảo!” (Tv 54:8) Ai tin tưởng và hành động nhân danh Thiên Chúa thì chắc chắn sẽ không lầm đường lạc lối, vì Chúa Giêsu đã xác định: “Tôi là ánh sáng thế gian. Ai theo tôi, sẽ không phải đi trong bóng tối, nhưng sẽ nhận được ánh sáng đem lại sự sống.” (Ga 8:12)

Cách sống rất quan trọng, ảnh hưởng từ nội tại. Thi hào Nguyễn Du so sánh: “Thiện căn ở tại lòng ta – Chữ TÂM kia mới bằng ba chữ TÀI.” (Truyện Kiều, 3251-3252) Cái “tâm” ảnh hưởng cách sống của con người. Ai cũng có lương tâm, nhưng vấn đề là lương tâm đó đúng đắn hay lệch lạc, và có hệ lụy tất yếu: “Rõ ràng hoa rụng hương bay – Kiếp sau họa thấy kiếp này hẳn thôi.” (Truyện Kiều, 1997-1998) Thánh Giacôbê đặt vấn đề: “Ở đâu có ghen tương và tranh chấp, ở đấy có xáo trộn và đủ mọi thứ việc xấu xa. Đức khôn ngoan Chúa ban làm cho con người trở nên trước là thanh khiết, sau là hiếu hòa, khoan dung, mềm dẻo, đầy từ bi và sinh nhiều hoa thơm trái tốt, không thiên vị, cũng chẳng giả hình. Người xây dựng hòa bình thu hoạch được hoa trái đã gieo trong hòa bình, là cuộc đời công chính.” (Gc 3:16-18)

Cổ nhân nói: “Tâm phẫn xí tắc bất đắc kỳ chính.” Lòng giận hờn ắt sẽ hành động sai trái. Từ cái tâm sẽ sinh ra nhiều hệ lụy khác, thậm chí ảnh hưởng cả sức khỏe thể lý. Thánh Giacôbê phân tích: “Bởi đâu có chiến tranh, bởi đâu có xung đột giữa anh em? Chẳng phải là bởi chính những khoái lạc của anh em đang gây chiến trong con người anh em đó sao? Thật vậy, anh em ham muốn mà không có, nên anh em chém giết; anh em ganh ghét cũng chẳng được gì, nên anh em xung đột với nhau, gây chiến với nhau. Anh em không có, là vì anh em không xin; anh em xin mà không được, là vì anh em xin với tà ý, để lãng phí trong việc hưởng lạc.” (Gc 4:1-3) Hệ lụy rạch ròi, tất yếu. Đúng là “lỗi tại tôi mọi đàng” chứ chẳng lỗi tại ai cả!

Thiện ý (thiện tâm) rất quan trọng, ngược lại thì rất nguy hiểm với ác ý hoặc dã tâm: “Thiện ý một câu ấm ba đông, lời ác lạnh người sáu tháng ròng.” Trong đêm Con Thiên Chúa giáng sinh, đạo binh chư thần đã đồng ca: “Bình an dưới thế cho người thiện tâm.” (Lc 1:14) Điều đó cho thấy thiện tâm là điều kiện tất yếu để được Thiên Chúa yêu thương, nhờ đó mà chỉ nhân danh sự thiện, quyết tâm thay đổi cách sống – sống tích cực, sống bình thường mà không tầm thường.

Lạy Thiên Chúa, cuộc sống thế nhân nhiêu khê về mọi phương diện, xin ban ơn khôn ngoan để chúng con phân định rạch ròi phải – trái, xin thêm sức mạnh để chúng con vững vàng trước mọi nghịch cảnh. Xin ban Thần Khí hướng dẫn chúng con đêm ngày. Xin Tổng Thần Micae nguyện giúp cầu thay. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU