Trong toán học, người ta quy ước có hai dạng
cấp số: [1] Cấp số cộng (arithmetic progression hoặc arithmetic sequence), [2] Cấp
số nhân (geometric progression, geometric sequence hoặc geometric series).
Cấp số cộng là một dãy số thỏa mãn điều kiện
về hai phần tử liên tiếp nhau sai khác nhau một hằng số. Chẳng hạn, dãy số 3,
5, 7, 9, 11,... là một cấp số cộng với các phân tử liên tiếp sai khác nhau hằng
số 2, hằng số này được gọi là công sai. Cấp số nhân là một dãy số thỏa mãn
điều kiện về tỷ số của hai phần tử liên tiếp là một hằng số, tỷ số này được gọi
là công bội. Các phần tử của cấp số cộng và cấp số nhân đều được gọi là các số
hạng.
Tình yêu thương cũng có dạng cấp số đặc trưng
của nó, không chỉ là cấp số cộng và cấp số nhân, mà là cấp số vô cực hoặc vô
hạn, không thể định mức, bởi vì “mức độ yêu là yêu vô hạn.” Yêu thương là điều
quan trọng nhất vì yêu thương chính là đức mến hoặc đức ái, cần thiết và tồn
tại cả ở đời này và đời sau: “Đức mến
không bao giờ mất được. Hiện nay đức tin, đức cậy, đức mến, cả ba đều tồn tại,
nhưng cao trọng hơn cả là đức mến.” (1 Cr 13:8 và 13) Yêu thương là điều có
thể cảm nhận nhưng không thể chạm vào, nó vô hình chứ không phải là không có
thật. Chúng ta không nhìn thấy điện nhưng ai dám bảo nó không tồn tại? Kết quả
của yêu thương là sự tha thứ. Ngược lại, hậu quả của tình trạng không yêu
thương là sự thù hận.
Yêu thương đối lập với thù hận, nhưng chúng
có mối liên quan riêng. THÙ HẬN liên quan TỘI LỖI, THƯƠNG YÊU liên quan THA THỨ.
Những mẫu tự T luôn có cái gì đó kỳ diệu, như một sự an bài của Thiên Chúa vậy.
Lòng thù hận rất nguy hiểm và đáng sợ, vì nó tàn phá mọi thứ trong cuộc sống. Sách
Huấn Ca nói: “Oán hờn và giận dữ là những
điều ghê tởm, về chuyện đó, kẻ tội lỗi có biệt tài.” (Hc 27:30) Oán hờn và
giận dữ cho biết chúng xuất phát từ một con người tội lỗi. Tài gì chứ “tài phạm
tội” thì đáng sợ lắm!
Thiên Chúa là tình yêu, (1 Ga 4:8 và 16) thế
nên Ngài luôn truyền dạy phải yêu thương, không chấp nhận lòng thù hận: “Kẻ báo thù sẽ chuốc lấy báo thù của Đức
Chúa, tội lỗi nó, Người xem xét từng ly.” (Hc 28:1)
Sách Huấn Ca vừa khuyên nhủ vừa phân tích và
đặt vấn đề: “Hãy bỏ qua điều sai trái cho
kẻ khác thì khi bạn cầu khẩn, tội lỗi bạn sẽ được tha. Người với người cứ nuôi
lòng hờn giận, thế mà lại xin Đức Chúa chữa lành! Nó chẳng biết thương người
đồng loại, mà lại dám xin tha tội cho mình! Nó chỉ là người phàm mà để tâm thù
hận thì ai sẽ xin tha tội cho nó?” (Hc 28:2-5) Có lẽ người ta không thích
nghe hoặc nhắc tới câu này vì ý tưởng “chạm” vào điểm nhạy cảm của mình. Thật
vậy, người ta là chiên khi ở trong nhà thờ nhưng lại có thể hóa cọp ngay khi bước
ra khỏi nhà thờ. Khi cầu nguyện, người ta có vẻ thành kính lắm, nhìn rất hiền,
thế nhưng có khi người ta chỉ giả vờ trước mặt người khác, tỏ ra thành tâm
trước mặt Chúa, và khi gặp điều “phật ý” thì họ nổi xung, không khác ảo thuật
gia David Coperfield làm biến mất cả toa xe lửa hoặc đi xuyên qua Vạn Lý Trường
Thành. Họ cũng là các “siêu nhân” đấy!
Về việc canh tân đời sống, Thiên Chúa luôn
cảnh báo với cấp độ cao, và Đức Mẹ cũng thường nhắc nhở, đặc biệt là ở Fátima, nhưng
rồi chúng ta chỉ “lưu ý” và “cố gắng” trong những ngày mùa Vọng, mùa Chay, hoặc
tuần tĩnh tâm, xong rồi lại quên, “cái tôi” lại mặc sức tung hoành. Hôm nay,
Thiên Chúa lại tiếp tục cảnh báo: “Hãy
nhớ đến ngày tận số mà chấm dứt hận thù, nhớ mình sẽ phải hao mòn và phải chết
mà trung thành giữ các điều răn. Hãy nhớ đến các điều răn mà đừng oán hờn kẻ
khác, nhớ đến giao ước của Đấng Tối Cao mà không chấp nhất điều lầm lỗi.”
(Hc 28:6-7) Mỗi khi nghe nói “tối ba ngày ba đêm” thì người ta cuống cuồng, lo
mua nến và mì gói, xong rồi lại đâu vào đấy. Lời Chúa khuyến cáo dân Israel xưa vẫn còn “nóng hổi” và luôn mang tính “thời sự” đối với chúng ta ngày nay: “Các ngươi chớ cứng lòng như tại Mơriva,
như ngày ở Maxa trong sa mạc, nơi tổ phụ các ngươi đã từng thách thức và dám
thử thách Ta, dù đã thấy những việc Ta làm.” (Tv 95:8-9)
Ngày xưa, vì biết mình yếu đuối và hèn mọn,
thế nên Thánh Vịnh gia luôn tự nhủ: “Chúc
tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi, toàn thân tôi, hãy chúc tụng Thánh Danh! Chúc tụng
Chúa đi, hồn tôi hỡi, chớ khá quên mọi ân huệ của Người. Chúa tha cho ngươi
muôn ngàn tội lỗi, thương chữa lành các bệnh tật ngươi, cứu ngươi khỏi chôn vùi
đáy huyệt, bao bọc ngươi bằng ân nghĩa với lượng hải hà.” (Tv 103:1-4) Ước
gì mỗi chúng ta cũng biết tự nhủ như vậy!
Với kinh nghiệm bản thân, ai cũng khả dĩ nhận
biết về ơn tha thứ mà bao lần Thiên Chúa dành cho chúng ta, Ngài không đòi điều
kiện gì. Kinh sách đọc nhiều, không khéo thì cũng chỉ như “vẹt” hoặc nhấn play
một CD nào đó! Tự nhủ như vậy để có thể tỉnh thức và tự nhắc nhở về đức ái, về
lòng tha thứ mà Chúa Giêsu vẫn thường xuyên khuyến cáo.
Phàm nhân chẳng là gì, chỉ là tội nhân thì
chẳng có gì mà khoe mẽ, nhưng vì đầu óc phàm nhân vừa nhỏ xíu mà lại như “bã
đậu,” nghĩ không tới ngọn cây, thế nên không thể nào hiểu hết tình yêu kỳ diệu
và vô biên của Thiên Chúa: “Chúa là Đấng
từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giàu tình thương, chẳng trách cứ luôn luôn,
không oán hờn mãi mãi. Người không cứ tội ta mà xét xử, không trả báo ta xứng
với lỗi lầm. Như trời xanh trổi cao hơn mặt đất, tình Chúa thương kẻ thờ Người
cũng trổi cao. Như đông đoài cách xa nhau ngàn dặm, tội ta đã phạm, Chúa cũng
ném thật xa ta.” (Tv 103:8-12) Tình yêu thương đó vượt ngoài tầm hiểu của
chúng ta, lòng thương xót của Thiên Chúa trên cả tuyệt vời, nhiệm mầu quá đỗi!
Phàm nhân chúng ta chẳng là gì thế mà vẫn “chảnh,” lúc nào cũng muốn “vùng
lên,” chỉ chực nổi loạn mà thôi. Thật là khốn nạn, càng khốn hơn vì cứ tưởng
mình “ngon,” thế mới chết chứ!
Rất cần phải tự nhận diện chính mình để có
thể cố gắng chấn chỉnh cho phù hợp luật Chúa, đúng ý Chúa. Nỗ lực này phải được
thực hiện không ngừng, chứ không chỉ cố gắng theo cảm xúc hoặc theo mùa phụng
vụ. Thật là không dễ chút nào, nhưng phải làm, không thể không làm. Đó chính là
động thái “từ bỏ mình mà vác thập giá theo Đức Kitô.” (Mt 10:37-39; Lc 14:26-27) Thánh Phaolô minh định: “Thật vậy, không
ai trong chúng ta sống cho chính mình, cũng như không ai chết cho chính mình.
Chúng ta có sống là sống cho Chúa, mà có chết cũng là chết cho Chúa. Vậy, dù
sống, dù chết, chúng ta vẫn thuộc về Chúa; vì Đức Kitô đã chết và sống lại
chính là để làm Chúa kẻ sống cũng như kẻ chết.” (Rm 14:7-9) Phó thác hoặc
tín thác như vậy thì chẳng còn lo chi, chẳng cần biết chỗ này có “dấu lạ” hoặc chỗ
nọ có “sự lạ.” Hai phép lạ lớn lao vẫn xảy ra hằng ngày: Không khí và Thánh
Thể. Vậy thì còn tìm “sự lạ” nào nữa?
Chúa Giêsu rất thực tế, vì Ngài luôn chứng
minh cụ thể. Và để dẫn chứng về sự tha thứ, Ngài kể ngay dụ ngôn “tên mắc nợ
không biết thương xót.” (Mt 18:23-35) Đây là ký sự của Thánh Mátthêu:
Nước Trời cũng giống như chuyện một ông vua kia muốn đòi các đầy tớ
của mình thanh toán sổ sách. Khi nhà
vua vừa bắt đầu thì người ta dẫn đến một kẻ mắc nợ vua mười ngàn yến vàng. Y không có gì để trả, nên tôn chủ ra lệnh bán y
cùng tất cả vợ con, tài sản mà trả nợ. Bấy giờ, tên đầy tớ ấy sấp mình xuống
bái lạy để xin rộng lòng hoãn nợ và hứa sẽ lo trả hết. Chủ nợ liền chạnh lòng
thương, cho về và tha luôn món nợ. Nhưng vừa ra đến
ngoài, tên đầy tớ ấy gặp một người đồng bạn, mắc nợ y một trăm quan tiền. Y liền túm lấy, bóp cổ mà đòi nợ. Bấy giờ,
người đồng bạn sấp mình xuống năn nỉ xin rộng lòng hoãn nợ và hứa sẽ lo trả hết.
Nhưng y không chịu, cứ tống anh ta vào ngục cho đến khi trả xong nợ.
Thấy sự việc xảy ra như vậy, các đồng bạn của y buồn lắm, mới đi
trình bày với tôn chủ đầu đuôi câu chuyện. Tôn chủ cho đòi y đến và vặn hỏi: “Tên đầy tớ độc ác kia, ta đã tha hết số nợ
ấy cho ngươi, vì ngươi đã van xin ta thì đến lượt ngươi, ngươi không phải
thương xót đồng bạn như chính ta đã thương xót ngươi sao?” Rồi tôn chủ nổi
cơn thịnh nộ, trao y cho lính hành hạ, cho đến ngày y trả hết nợ cho ông.
Câu hỏi của tôn chủ khiến tên đầy tớ phải
“câm họng.” Số nợ “mười ngàn yến bạc” và số nợ “một trăm quan tiền” chênh lệch
nhau quá nhiều. Ác tâm rõ ràng, không thể viện bất cứ lý do gì. Hình phạt là hệ
lụy tất yếu đối với những ác nhân – theo dạng “luật nhân quả.” Dụ ngôn này cho
thấy tương tự cách “biến hóa” thường xuyên của chúng ta: HIỀN như CHIÊN khi ở
trong nhà thờ, DỮ như CỌP khi ở ngoài nhà thờ. Có lẽ con tắc kè đổi màu còn
thua chúng ta “biến sắc.” Chúng ta được Thiên Chúa tha thứ tội lỗi quá nhiều,
thế mà lại không thể bỏ qua cho người khác một lỗi nhỏ, và rồi tự biện hộ đủ lý
lẽ. Chính “tên mắc nợ không biết thương xót” kia cũng có thể là chính chúng ta,
nhưng chúng ta vẫn ảo tưởng hoặc cố ý không muốn nhận. Nếu nhận biết để sửa sai
thì tốt, cố chấp thì chết chắc!
Vâng, Chúa Giêsu đã kết luận rạch ròi: “Cha của Thầy ở trên trời cũng sẽ đối xử với
anh em như thế, nếu mỗi người trong anh em KHÔNG hết lòng tha thứ cho anh em
mình.” (Mt 18:35) Tha thứ HẾT LÒNG chứ không chỉ tha thứ cho có lệ. Mỗi
người đó chính là mỗi chúng ta, và Chúa Giêsu nói thẳng với mỗi chúng ta đó. Tương
tự, trong Kinh Lạy Cha (Mt 6:9-13; Lc 11:2-4) – lời cầu nguyện được Chúa Giêsu truyền
dạy, cũng đề cập vấn đề tha thứ: “Xin tha
nợ chúng con NHƯ chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con.” Chữ “như” này có
vẻ đơn giản nhưng lại chứa đựng cả vấn đề quan trọng và cấp bách. Tại sao cấp
bách? Vì chẳng ai biết mình “ra đi” lúc nào. Lá vàng hoặc xanh vẫn có thể lìa
cành bất cứ lúc nào. Đó chính là “tận thế” riêng của mọi người, dù già hay trẻ,
dù khỏe hay yếu.
Nói chung, cuộc sống là chuỗi liên kết của ba
mẫu tự T là THƯƠNG – THÙ – THA (tức là Thương yêu, Thù hận và Tha thứ). Thương
yêu đối lập với Thù hận nên luôn cần Tha thứ. Có Thương yêu mới Tha thứ, và
chính Tình Thương mới khả dĩ hóa giải Thù hận, nhờ vậy con người mới có thể
sống hòa bình với nhau.
Lạy
Thiên Chúa, xin giúp con biết tỉnh thức mà sửa đổi cách sống chứ không ảo tưởng.
Xin giúp con biết thương xót bằng cả con tim, khối óc, đôi tay, ánh mắt, cử
chỉ, thái độ,... chứ không chỉ bằng lời nói hoặc thụ động. Con cầu xin nhân
danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.
TRẦM THIÊN THU
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Comment