Theo bản văn, chúng ta thấy Chúa Giêsu cùng
ăn điểm tâm với các môn đệ, sau khi Ngài phục sinh. Phúc Âm cho biết: Khi các
môn đệ ăn xong, Đức Giêsu hỏi ông Simôn Phêrô: “Này anh Simôn, con ông Gioan, anh có mến Thầy hơn các anh em này không.”
Ông đáp: “Thưa Thầy có, Thầy biết con yêu
mến Thầy.” Đức Giêsu nói với ông: “Hãy
chăm sóc chiên con của Thầy.” Người lại hỏi: “Này anh Simôn, con ông Gioan, anh có mến Thầy không.” Ông đáp: “Thưa Thầy có, Thầy biết con yêu mến Thầy.”
Người nói: “Hãy chăn dắt chiên của Thầy.”
Người hỏi lần thứ ba: “Này anh Simôn, con
ông Gioan, anh có yêu mến Thầy không.” Ông Phêrô buồn vì Người hỏi tới ba
lần: “Anh có yêu mến Thầy không.” Ông
đáp: “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự;
Thầy biết con yêu mến Thầy.” Đức Giêsu bảo: “Hãy chăm sóc chiên của Thầy. Thật, Thầy bảo thật cho anh biết: lúc còn
trẻ, anh tự mình thắt lưng lấy, và đi đâu tuỳ ý. Nhưng khi đã về già, anh sẽ
phải dang tay ra cho người khác thắt lưng và dẫn anh đến nơi anh chẳng muốn.”
Người nói vậy, có ý ám chỉ ông sẽ phải chết cách nào để tôn vinh Thiên Chúa.
Thế rồi, Người bảo ông: “Hãy theo Thầy.”
Cả ba lần Chúa Giêsu đều ủy thác cho Phêrô
việc chăm sóc chiên của Ngài. Có ít nhất hai ý nghĩa song song, cái này là hệ
quả của cái khác. Một mặt là cách nói rõ ràng về mệnh lệnh quan trọng: Nếu Phêrô
thực sự yêu mến Chúa của mình – Kyrie là từ ngữ ông đã sử dụng, theo từ
ngữ gốc Hy Lạp – rồi ông sẽ chăm sóc những người thuộc về mình. Mặt khác là lúc
Chúa tha thứ cho Phêrô: Mặc dù ông đã chối ba lần, Chúa Giêsu vẫn xác định ba
lần về vai trò lãnh đạo Giáo Hội. Điều đó cho thấy rằng tình yêu Thiên Chúa lớn
hơn tội lỗi của chúng ta, dù tội lỗi đó nghiêm trọng tới mức nào.
Khác với tiếng Anh (và các ngôn ngữ khác),
trong tiếng Hy Lạp có ít nhất 5 từ ngữ nói về “tình yêu.”
Nhưng có phải chúng ta không biết trong các
đoạn khác của Phúc Âm xác định điều gì đó hai lần là hơn mức đủ chăng? Đây
không là cách mà đoạn văn cổ trong Phúc Âm theo Thánh Mátthêu nói “nhưng ‘Có’ thì
nói ‘Có’, và ‘Không’ thì nói ‘Không’ đối với bất cứ cái gì nhiều hơn những cái
này từ ma quỷ” cũng thường được hiểu chăng?
Chắc chắn rằng “Có” thì nói “Có” cũng cho
thấy cái “Có” trong cách phát âm cũng hợp với cái “Có” trong lòng, để tránh giả
hình, nhưng nó cũng được coi là ngụ ý cách xác định nghiêm túc về mức đủ của
cái “Có” hoặc cái “Không,” làm cho lời thề, lời hứa, và sự thỏa thuận theo sau
không cần thiết (như vậy để tránh thề thốt nhân danh Chúa, như thể tìm kiếm cách
xác định xa hơn). Vậy tại sao Chúa Giêsu hỏi Phêrô ba lần thay vì hỏi hai lần?
Có thực sự chỉ để xem lại sự từ chối của Phêrô? Có lẽ bản văn Hy Lạp cung cấp
cho chúng ta điều thú vị ở đây.
Như đã nói, khác với tiếng Anh (và các ngôn
ngữ khác), trong tiếng Hy Lạp có ít nhất 5 từ ngữ nói về “tình yêu.” Tình yêu
mà người ta dành cho bạn bè là “philía.” Tình yêu mà người ta dành cho gia
đình là “storge.” Tình yêu mà người ta dành cho vợ hoặc chồng là “eros.”
Tình yêu mà người ta dành cho chính mình là “philautia.” Và loại tình yêu
thứ năm là “agape” – đề cập tình yêu siêu việt, dạng cao hơn tình yêu bình
thường được hiểu là tình yêu Thiên Chúa dành cho con người và con người dành
cho Thiên Chúa. Loại tình yêu nào được Chúa Giêsu và ông Phêrô đề cập ở đây?
Hai lần đầu, Chúa Giêsu hỏi: “Simon Ioannou, agapas me.” Bản
dịch, như có thể thấy, là bản dịch phức tạp, rắc rối (tricky). Thực sự Chúa
Giêsu hỏi: “Simôn, con ông Gioan” nếu Ngài yêu thương ông một cách siêu việt, vô
điều kiện, diệu kỳ, sử dụng động từ “agapein,” đề cập tình yêu siêu việt và
diệu kỳ. Nhưng Phêrô trả lời: “Nai,
Kyrie; su oidas oti philo se.” (Thưa
Thầy có, Thầy biết con yêu mến Thầy.) Động từ “philein” được sử dụng, ngụ
ý yêu mến nhưng mang tính chất của tình bạn hữu, cách thức “hữu hạn.”
Nhưng lần thứ ba, Chúa Giêsu chuyển từ “agape” sang
“philein.” Ngài hỏi: “Simon Ioannou,
phileis me?,” có vẻ thúc đẩy Phêrô đi xa hơn. Hầu như là Chúa Giêsu hỏi
Phêrô điều gì đó theo kiểu “Có thật không, Phêrô? Anh yêu mến Thầy như anh ý
muốn bạn bè của anh sao.” Thật vậy, bản văn của Thánh Gioan cho chúng ta biết
rằng khi Phêrô thấy Chúa Giêsu không chỉ hỏi lần thứ ba mà Ngài còn sử dụng
động từ khác, như đi từ tình yêu siêu việt tới tình yêu “đơn giản hơn,” nên ông
buồn (…) và nói với Chúa Giêsu: “Thưa
Thầy, Thầy biết mọi sự. Thầy biết con yêu mến Thầy.” Động từ “philein” vẫn được
sử dụng. Chúng ta có thể rút ra kết luận nào từ cách sử dụng các động từ khác
nhau để đề cập các loại tình yêu khác?
Đây là gợi ý: Chúa Giêsu có vẻ như cố gắng
làm cho Phêrô không chỉ nhớ lại việc chối bỏ, mà nhớ lại chính lần đầu đã gặp
Chúa Giêsu tại bờ biển Galilê, khi Ngài nói với ông “thả lưới bên phải mạn
thuyền thì sẽ bắt được cá.” Chuyển từ “philia” sang “agape” thực sự tương đương
với việc chuyển từ “bờ biển” tới chỗ nước sâu, không chỉ từ tình trạng có thể
tới việc chăm sóc đàn chiên, như Chúa Giêsu đã bảo Phêrô sau khi bắt được mẻ cá
lạ, rồi trở thành “kẻ lưới người” cho Chúa Giêsu.
✽ Giáo Hoàng Tiên Khởi
✽ Sự Khác Nhau Giữa Phêrô & Giuđa
✽ Ngón Chân Của Thánh Phêrô
✽ Hai Loại Lửa – https://tramthienthu.blogspot.com/2020/08/hai-loai-lua.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Comment