BA ĐÀO

Biển luôn có sóng, sóng ngầm hoặc sóng cồn, sóng to hoặc sóng nhỏ, nghĩa là biển luôn dậy sóng (dậy sóng – ba: sóng, đào: nổi dậy). Ba đào là con sóng lớn. Sóng không bao giờ lặng. Và người ta có câu: “Bình địa ba đào.” – nghĩa là sóng gió nổi lên ở vùng đất bằng, ý nói cuộc tai biến bất ngờ có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong cuộc đời con người. Câu “bình địa ba đào” có lẽ phát xuất từ của thơ của cụ Nguyễn Du viết trong Truyện Kiều: “Gặp cơn bình địa ba đào, Vậy đem duyên chị buộc vào cho em.” (câu 3065-3066)

Bình thường, khi nói đến sóng, người ta thường nghĩ ngay tới biển (chứ không nghĩ tới sóng phát thanh, truyền hình hoặc internet). Sóng có lúc rất hiền hòa, rất thơ mộng khi sóng “mơn man vỗ mạn thuyền,” do đó mà người ta áp dụng nghĩa này cho vấn đề trừu tượng và gọi là “lãng mạn.” Sóng cồn dù dữ dội nhưng là sóng nổi, thật đáng sợ nhưng không đáng sợ bằng sóng ngầm, bởi vì sóng ngầm không thể nhìn thấy. Sóng còn khủng khiếp hơn nếu đó là sóng bạc đầu hoặc sóng thần, điển hình là sóng thần tại Nhật Bản ngày 11-03-2011 đã cuốn mất khoảng 16.000 người và quét sạch mọi thứ vào lòng biển khơi.

Cố NS Trịnh Công Sơn đã dùng biển để triết lý về thế thái nhân tình: “Biển sóng biển sóng đừng xô tôi, đừng xô tôi ngã dưới chân người; biển sóng biển sóng đừng xô nhau, ta xô biển lại sóng về đâu?... Biển sóng biển sóng đừng xô tôi, đừng xô tôi ngã giữa tim người... Biển sóng biển sóng đừng âm u đừng nuôi trong ấy trái tim thù.” (Sóng Về Đâu) Ca từ của ông chuyển tải đầy triết lý sống thâm thúy. Biển vừa hiền vừa dữ. Biển sâu thẳm và mênh mông, bao la tình yêu thương, vì thế mà lòng biển không bao giờ lặng, luôn xao động, dù có lúc nhìn biển rất tĩnh. Và biển cũng giống như cuộc đời của con người vậy!

Có nhiều loại sóng. Nhưng có loại sóng dữ dội và dai dẳng hơn các loại sóng, đó là “sóng đời.” Phàm nhân chúng ta đang miệt mài hành trình lữ hành trần gian, lênh đênh trên biển đời, chắc chắn không thể tránh được những đợt “sóng đời” – đủ dạng và đủ cỡ. Không vững tay chèo thì thuyền đời tròng trành, thậm chí còn có nguy cơ “chìm” bất cứ lúc nào. Vì thế, chúng ta luôn phải sẵn sàng phát tín hiệu khẩn cấp: “SOS, lạy Thiên Chúa, xin thương cứu con!”

Mọi nơi và mọi lúc đều có sự hiện diện của Thiên Chúa. Ngài hiện hữu và tác động mọi sự, kể cả những thứ chúng ta cho là không tốt, nhưng Thiên Chúa không làm điều không tốt – nghĩa là Ngài chỉ làm điều thiện, bởi vì Ngài là Đấng Thánh, (Lv 11:44-45; Lv 19:2; Lv 20:26; Lv 21:8; Tv 89:36; Tv 99:5 & 9; Is 6:3; Br 4:22; Hs 11:9; Am 4:2; 1 Pr 1:16; Ga 6:69) và nhân lành. (Mc 10:18; Lc 18:19; Ga 10:11 & 14) Đau khổ và những thứ không tốt xảy ra cho chúng ta, không phải là Ngài không biết, nhưng Ngài cho phép nó xảy ra theo tự nhiên để cảnh tỉnh chúng ta bằng bài học giá trị. Có thể đó là hậu quả do sai lầm của chúng ta hoặc của người khác, nhưng cũng có thể đó là để làm vinh danh Chúa – như trường hợp người mù bẩm sinh. (x. Ga 9:1-3) Quả thật, tội lỗi cũng có tính liên đới.

Một đêm nọ, khi ông Êlia vào một cái hang để nghỉ ngơi, Đức Chúa hỏi ông: “Êlia, ngươi làm gì ở đây?” (1 V 19:9) Rồi Ngài truyền lệnh cho ông: “Hãy ra ngoài và đứng trên núi trước mặt Đức Chúa. Kìa Đức Chúa đang đi qua.” (1 V 19:11)

Cơn gió lồng lộng, cơn bão lớn xẻ núi non, đập vỡ đá tảng trước nhan Đức Chúa, nhưng Đức Chúa không ở trong những “sự kiện” đó. Sau đó là động đất, nhưng Đức Chúa cũng không ở trong trận động đất. Sau động đất là lửa, nhưng Đức Chúa cũng không ở trong lửa. Sau lửa có tiếng gió hiu hiu. Ôi, Ngài dịu dàng quá! Vừa nghe tiếng đó, ông Êlia lấy áo choàng che mặt, rồi ra ngoài đứng ở cửa hang. Ông nhận biết Đức Chúa đang ở trong làn gió nhẹ đó. Quả thật, lúc đó có tiếng hỏi ông như trước: “Êlia, ngươi làm gì ở đây?” (1 V 19:13) Ông thưa: “Lòng nhiệt thành đối với Đức Chúa, Thiên Chúa các đạo binh, nung nấu con, vì con cái Israel đã bỏ giao ước với Ngài, phá huỷ bàn thờ, dùng gươm sát hại các ngôn sứ của Ngài. Chỉ sót lại một mình con mà họ đang lùng bắt để lấy mạng con.” (1 V 19:14)

Thiên Chúa luôn phán dạy nhưng không dễ để lắng nghe tiếng Ngài hoặc nhận biết ý Ngài, vì thế mà chúng ta phải không ngừng cố gắng lắng nghe để nhận biết ý Ngài, rồi tiếp tục cố gắng chấp nhận và thực hiện, người có lòng nhiệt thành đối với Chúa thì sẽ để ý Chúa nên trọn chứ không mong ý mình nên trọn. Về lĩnh vực này, chúng ta lại thường có xu hướng trái ngược, vì chúng ta luôn thích “xin được như ý.”

Rất chân thành, Thánh Vịnh gia chia sẻ: “Tôi lắng nghe điều Thiên Chúa phán, điều Chúa phán là lời chúc bình an cho dân Người, cho kẻ trung hiếu và những ai hướng lòng trí về Người. Chúa sẵn sàng ban ơn cứu độ cho ai kính sợ Chúa, để vinh quang của Người hằng chiếu tỏa trên đất nước chúng ta.” (Tv 85:9-10)

Thiên Chúa là Đấng nhân lành, thế nên bất cứ nơi nào Ngài hiện diện thì mọi sự đều tốt đẹp: “Tín nghĩa ân tình nay hội ngộ, hòa bình công lý đã giao duyên. Tín nghĩa mọc lên từ đất thấp, công lý nhìn xuống tự trời cao. Vâng, chính Chúa sẽ tặng ban phúc lộc và đất chúng ta trổ sinh hoa trái. Công lý đi tiền phong trước mặt Người, mở lối cho Người đặt bước chân.” (Tv 85:11-14) Điều này cũng đồng nghĩa với điều này: Ở nơi nào vắng bóng Thiên Chúa thì mọi sự sẽ hoang vu, tiêu điều và nguy hiểm. Thật đáng sợ!

Và vì thế, nghĩa là ai biết sợ cảnh “thiếu vắng Thiên Chúa” thì phải mau đón Chúa vào lòng, càng sớm càng tốt, trước khi công lý được áp dụng, trước khi chấm dứt “thời gian thương xót” của Ngài. Thiên Chúa vẫn kiên trì chờ đợi chúng ta trở về như người cha nhân hậu mong ngóng đứa con hoang đàng trở về. (Lc 15:11-32) Ai khôn ngoan thì biết tỉnh thức đợi chờ Ngài như mười trinh nữ khôn ngoan chờ đón chàng rể, (Mt 25:1-13) vì “thời gian không chờ đợi ai – time waits for no man.” Lý do? Bởi vì “Chúa đã gần đến,” (Pl 4:5) “ngày Chúa quang lâm đã gần tới,” (Gc 5:8) và “thời giờ đã gần đến.” (Kh 1:3; Kh 22:10) Đó là không ngừng rèn luyện Đức Tin, để khi gặp thử thách sẽ không bị chao đảo, không như hạt giống rơi vào đất sỏi đá hoặc bụi gai.

Ở trong tình trạng “tỉnh thức chờ đón Chúa” như vậy thì không ai có thể ngồi yên, cõi lòng luôn như biển động, luôn nổi sóng, khi sóng nhỏ, lúc sóng to, nhưng không bị dao động. Thánh Phaolô cũng đã luôn đứng ngồi không yên. Ông thề có Đức Kitô chứng giám, rồi nói sự thật chứ không nói dối, nhờ Thánh Thần hướng dẫn: “Lòng tôi rất đỗi ưu phiền và đau khổ mãi không ngơi.” (Rm 9:2) Tại sao như vậy? Thánh Phaolô giải thích: “Giả như vì anh em đồng bào của tôi theo huyết thống, mà tôi có bị nguyền rủa và xa lìa Đức Kitô, tôi cũng cam lòng. Họ là người Israel, họ đã được Thiên Chúa nhận làm con, được Người cho thấy vinh quang, ban tặng các giao ước, lề luật, một nền phụng tự và các lời hứa; họ là con cháu các tổ phụ; và sau hết, chính Đức Kitô, xét theo huyết thống, cũng cùng một nòi giống với họ. Người là Thiên Chúa, Đấng vượt trên mọi sự. Chúc tụng Người đến muôn thuở muôn đời. Amen.” (Rm 9:3-5) Ôi chao, có Chúa thì hạnh phúc và vinh dự như thế đấy!

Thế nhưng cứ nói rồi quên, hứa rồi thôi. Phàm nhân thật là khốn nạn lắm thôi. Đôi khi không chỉ nghe người khác nói mà còn chứng kiến tận mắt, thế mà chúng ta vẫn chưa dám tin thật. Ôi thôi, con người ơi! Hỡi tôi ơi!

Rồi vào một buổi chiều, có lẽ hôm đó trời quang mây tạnh, đẹp lắm và thú vị lắm. Sau khi làm phép lạ hóa bánh ra nhiều cho hàng ngàn người ăn no, Đức Giêsu liền bắt các môn đệ xuống thuyền qua bờ bên kia trước, trong lúc Ngài giải tán dân chúng, vì chắc chắn dân chúng lưu luyến Ngài, khoái Ngài lắm, không thể về được, dù trời đã nhá nhem tối. Mãi mới giải tán được đám đông. Khi giải tán họ xong, Chúa Giêsu lên núi một mình mà cầu nguyện. Tối đến, Ngài vẫn ở đó một mình. Chúa Giêsu luôn thích sống tĩnh lặng để kết hiệp với Chúa Cha qua lời cầu nguyện. Ngài luôn căn dặn mọi người phải cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ, (Lc 22:40-46) cầu nguyện còn là sức sống và là sức mạnh của linh hồn. Thứ nhất là cầu nguyện, thứ nhì mới là hoạt động. Thật lạ, “người ta chỉ vĩ đại khi cầu nguyện.” (Bác học Ampère) Thảo nào Chúa Giêsu bảo chúng ta phải cầu nguyện không ngừng, cầu nguyện liên lỉ.

Lúc Chúa Giêsu chỉ còn một mình và cầu nguyện, chiếc thuyền chở các môn đệ đã ra xa bờ đến cả mấy cây số, và bị sóng đánh vì ngược gió. Vào khoảng canh tư – tức là quá nửa đêm về sáng, Ngài đi trên mặt biển mà đến với các môn đệ. Thấy Ngài đi trên mặt biển, các ông hoảng hốt bảo nhau: “Ma đấy!” và sợ hãi la lên. Đức Giêsu liền bảo các ông: “Cứ yên tâm, chính Thầy đây, đừng sợ!” (Mt 14:27) Nghe vậy, ông Phêrô bán tín bán nghi nên liền thưa: “Thưa Ngài, nếu quả là Ngài, xin truyền cho con đi trên mặt nước mà đến với Ngài.” (Mt 14:28) Đức Giêsu ôn tồn bảo ông: “Cứ đến!” Ông Phêrô hí hửng bước ngay xuống khỏi thuyền, đi trên mặt nước mà đến với Đức Giêsu. Vô tư. Rất ngon lành. Thế nhưng khi thấy gió thổi, ông đâm sợ, hồn xiêu phách lạc, chín vía lên mây ráo trọi, và khi bắt đầu chìm, ông la toáng lên: “Sư Phụ ơi, xin cứu đệ tử với!” (Mt 14:30)

Giữa biển đời, chúng ta cũng vậy, có hơn gì ngư phủ Phêrô đâu. Biển đời chỉ mới gợn sóng lăn tăn thôi, vậy mà thuyền đời của chúng ta đã tròng trành, tưởng chừng chìm đến nơi. Lòng tin tích góp bao năm, giờ bỗng “bốc hơi” gần cạn kiệt; cây đức tin vun tưới bao năm, giờ bỗng héo úa mau chóng. Lạy Chúa tôi! Đức tin chỉ “sống” khi dòng đời êm ả, khi tiệc tùng linh đình, khi ung dung rung đùi, khi được người ta tâng bốc lên tận mây xanh,... Còn khi gặp phải gió xoáy hoặc gió lốc, con-thuyền-đức-tin cứ quay tít như chong chóng, như con cù, chẳng còn biết đâu là phương hướng!

Nhìn thấy đệ tử Phêrô ngoi ngóp trong dòng nước, có thể cũng “no nước” rồi, Đức Giêsu liền đưa tay nắm lấy ông và nói: “Người đâu mà KÉM TIN vậy! Sao lại HOÀI NGHI?” (Mt 14:31) Lời trách nhẹ nhàng mà đau điếng. Và đó cũng chính là lời trách mà Thầy Giêsu đang nói với mỗi chúng ta hôm nay, ngay lúc này.

Phêrô được cứu mạng. Thầy trò cùng lên thuyền. Gió yên, biển lặng ngay lập tức. Những kẻ ở trong thuyền bái lạy Ngài và nói tuyên xưng Ngài là Con Thiên Chúa. (Mt 14:33) Đó là bài học đức tin vô giá mà Chúa Giêsu dạy chúng ta ngay trong những lúc chúng ta gặp cơn sóng gió của cuộc đời. Ước gì chúng ta khả dĩ nhận biết mình yếu kém về đức tin, nhờ vậy mà có thể cố gắng chăm sóc Cây Đức Tin càng ngày càng phát triển tốt hơn.

Ai cũng biết rằng cuộc đời không như thảm lụa hoặc như chiếu trải hoa hồng. Thiên nhiên còn lúc nắng, lúc mưa, lúc hạn hán, lúc mưa dầm, thậm chí là áp thấp hoặc dông bão kia mà! Cụ Nguyễn Công Trứ đã đặt vấn đề: “Ví phỏng đường đời bằng phẳng cả, anh hùng hào kiệt có hơn ai?” Giữa sóng gió cuộc đời, dù nhỏ hay lớn, ước gì chúng ta vẫn luôn khả dĩ xác tín với Đức Giêsu Kitô: “Quả thật, Ngài là Con Thiên Chúa!” (Mt 14:33) Đó là sống đức tin, là làm chứng nhân giữa đời thường bằng chính khả năng của mình.

Có lúc Chúa Giêsu dẹp yên sóng đời để cứu chúng ta, nhưng có lúc Ngài cứ để cho biển đời dậy sóng để dẹp yên sóng lòng của chúng ta. Thánh Ý Chúa mầu nhiệm. Đề cập vấn đề đức tin, Thánh Tiến sĩ Teresa Avila xác định: “Tất cả tội lỗi đều do thiếu đức tin mà ra.” Câu này đáng để chúng ta phải “giật mình” mà cố gắng tự chấn chỉnh và chăm sóc Cây Đức Tin lắm. Tất nhiên không thể quên cấp báo: “SOS, lạy Thiên Chúa của con!”

Mong sao các Kitô hữu luôn biết sống theo Tin Mừng để làm chứng sống động về niềm tin, lòng ngay chính và tình yêu thương tha nhân trong hoàn cảnh và môi trường của mình.

Lạy Thiên Chúa, xin cứu khổ cứu nạn và xin giúp con biết tín thác vào Ngài trong mọi hoàn cảnh – như Tổ Phụ Ápraham, như Thánh Gióp, như Đức Maria, và như Đức Giuse, nhất là những lúc biển đời đầy những đợt sóng vỗ vào thuyền đời của con, lúc mạnh lúc nhẹ. Xin giúp con vững tay chèo chống, khéo léo bát cậy, để có thể cập bến an toàn. Con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU