COPA AMERICA 2016

Giải túc cầu Copa America đang sôi nổi diễn ra tại Mỹ (từ 4-6 tới 26-6-2016), và đây là dịp đặc biệt kỷ niệm 100 năm khai sinh giải này.

Giải lần này có 10 đội tuyển Nam Mỹ, 16 đội tuyển Bắc Mỹ và Trung Mỹ. Tất cả có 32 trận đấu. Các đội chia thành 4 bảng: (1) Bảng A gồm Mỹ, Colombia, Costa Rica và Paraguay; (2) Bảng B gồm Brazil, Ecuadro, Haiti và Peru; (3) Bảng C gồm Mexico, Uruguay, Jamaica và Venezuela; (4) Bảng D gồm Argentina, Chile, Panama, và Bolivia.

Copa America là đại hội túc cầu của Mỹ châu nhưng cũng được nhiều người chú ý. Túc cầu là môn thể thao tập thể, không chỉ cùng nhau đua sức tranh tài mà còn mang ý nghĩa biểu trưng cho tinh thần đoàn kết và hòa bình, thắt chặt tình yêu thương.

Có nhiều môn thể thao, nhưng có lẽ hấp dẫn nhất vẫn là môn túc cầu, hấp dẫn cả người chơi lẫn người xem – dù là xem qua màn ảnh nhỏ. Vì thế, môn túc cầu được mệnh danh là môn “thể thao vua”. Thật vậy, túc cầu có nhiều người yêu thích tới mức cuồng nhiệt như các tín đồ, và người ta vui đùa gọi họ là “tín đồ của túc cầu giáo”.

Copa America 2016 diễn ra tại 11 thành phố được chọn để tổ chức các trận đấu: Chicago, East Rutherford, Foxborough, Glendale, Houston, Orlando, Pasadena, Philadelphia, Santa Clara, Philadelphia, và Seattle.

Nói đến túc cầu, chắc hẳn chúng ta còn nhớ “vua bóng đá” Pelé (Edson Arantes do Nascimento, sinh 23-10-1940), người Brazil, một cầu thủ nổi tiếng nhất trong lịch sử của bộ môn túc cầu, đặc biệt là cú sút lọt lưới “độc nhất vô nhị” từ giữa sân (60m). Được phát hiện tài năng từ khi còn rất trẻ, Pelé bắt đầu chơi cho Câu lạc bộ Santos Futebol khi mới 15 tuổi, vào đội tuyển quốc gia khi 16 tuổi và lần đầu đoạt World Cup khi mới ở tuổi 17. Dù có nhiều lời mời từ các câu lạc bộ của Âu châu, Pelé vẫn rất trung thành với câu lạc bộ của mình và đã chơi cho câu lạc bộ này trong suốt hai thập kỷ cho đến năm 1975, khi ông từ giã sân cỏ.

Ông là cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất cho Đội tuyển Túc cầu Quốc gia Brasil và ông cũng là người duy nhất trong lịch sử môn thể thao vua giành được 3 World Cup trong cương vị một cầu thủ. Ông cũng là cầu thủ duy nhất ghi được 1.281 bàn thắng trong suốt sự nghiệp cầu thủ, với 22 năm thi đấu.

Mỗi lần có giải túc cầu nào đó, rất nhiều người được “no nê” với các “bữa tiệc túc cầu”, và mãn nhãn khi chăm chú theo dõi 22 chàng nghệ sĩ thể thao, với màu áo khác nhau, cố gắng thể hiện hết tài nghệ của mình qua các đường bóng. Mỗi nhóm-mười-một phải hiểu ý nhau và khéo léo kết hợp sao cho có thể đưa bóng vào khung thành của đối phương trong thời gian sớm nhất, càng nhiều càng tốt.

Tinh thần túc cầu là tinh thần tập thể và thượng võ, thế nhưng vẫn có những người cố ý chơi xấu, thế nên phải có trọng tài để phân xử – kể cả trường hợp vô ý. Tuy nhiên, trọng tài cũng là con người nên vẫn mắc sai lầm như thường, thậm chí còn có trọng tài thiên vị. Nói chung là “nhân vô thập toàn”. Có những người phạm lỗi thì bị phạt, trực tiếp hoặc gián tiếp nếu ở gần khung thành, cũng có thể bị phạt thẻ vàng hoặc thẻ đỏ.

Không chỉ vậy, người ta còn “ăn gian” nhiều kiểu, kể cả ăn gian tuổi hoặc sử dụng doping. Hội Thảo Âu Châu đầu tiên về chất doping (Uriage, 1963) đã định nghĩa: “Doping là sử dụng những chất và những biện pháp nhằm tăng một cách nhân tạo thành tích thể thao, làm tổn hại đến tinh thần thể thao chân chính và đến sự lành mạnh về thể chất, tâm lý đạo đức của vận động viên”.

Ủy Ban Olympic Hoa Kỳ (USOC – United States Olympic Committee) cũng đưa ra định nghĩa về doping: “Đó là việc một vận động viên thi đấu, uống, hoặc dùng bất cứ chất gì lạ đối với cơ thể, hoặc bất cứ chất sinh lý gì với liều lượng không bình thường, hoặc dùng cách không bình thường để đưa vào cơ thể với ý định duy nhất là làm tăng một cách giả tạo và không ngay thẳng thành tích thi đấu của vận động viên” (MOA/USOC và NGB, 1985). Ðịnh nghĩa này đã được Ủy Ban Olympic Quốc Tế (IOC – International Olympic Committee) chấp nhận.

Con người “nhân chi sơ tính bổn thiện”, nhưng cuộc sống và “bộ ba” Tham-Sân-Si đã khiến người ta biến chất. Và vì thế, cần có luật để chấn chỉnh, sửa phạt, với hy vọng đưa con người trở lại nguyên trạng của “tính bổn thiện”.

Mỗi dịp có giải túc cầu, người ta phấn khởi theo dõi để giải trí, tiếng hô và tiếng cười vang dội, thế nhưng cũng không ít người phải ngậm ngùi rơi nước mắt hoặc phải nuốt nước mắt vào trong. Nguyên nhân là người ta biến trò chơi lành mạnh thành một cuộc chơi đỏ đen, cá độ để ăn thua và sát phạt nhau tới bến, tiền cá độ tính hằng chục triệu đồng, thậm chí có người thua độ còn phải bán cả xe hoặc nhà cửa. Người thua ngậm đắng, còn vợ con người thua phải ngậm cay. Khổ thân mình đã đành, còn làm khổ cả người thân nữa. Cái tốt đâu chẳng thấy mà chỉ thấy cái hại!

Tục ngữ Việt Nam có câu: “Liệu cơm gắp mắm”. Không ai cấm vui, vì niềm vui giúp người ta thêm sức mạnh để chống chọi với nỗi khổ thường nhật vì kế sinh nhai. Nhưng phải liệu sức mình, đừng phung phí của cải và sức khỏe, vì “máu me” như vậy là làm hại chính bản thân và người thân. Người ta phải biết nghĩ tới mình vì yêu mình, có biết nghĩ tới mình thì mới biết nghĩ tới người khác vì thương người khác.

Copa America có những điều tích cực thì cũng chẳng thiếu những điều tiêu cực. Thật vậy, Copa America là dịp để người ta sử dụng “lưỡi lam” bằng cách tăng giá các mặt hàng mà dân ghiền bóng đá ưa thích. Điều đó liên lụy tới cuộc sống của người dân. Có những thứ “nhờ” Copa America, cũng có những thứ “vì” Copa America. Hệ lụy có thể tốt hoặc xấu, cần phải cảnh giác. Chẳng hạn, “vì” Copa America mà người ta có thể phạm pháp bởi thua độ: Cãi vã, ẩu đả, trộm cắp, giết người,...

Đặc biệt là tại chính các nơi diễn ra các trận đấu, Copa America còn là dịp để người ta “ăn theo” nhiều dịch vụ bất nhân khác như kinh doanh phụ nữ, mại dâm, buôn bán ma túy,...

Phàm điều gì cũng có mặt phải và mặt trái, tích cực và tiêu cực. Hãy cố gắng hành động theo hướng tích cực đúng như tinh thần của túc cầu. Nhờ đó, chúng ta khả dĩ có được niềm vui đích thực mà sống tốt hơn.

Thánh Phaolô nói: “Vui với người vui, khóc với người khóc” (Rm 12:15). Người ta vui với Copa America, mình có thể “vô cảm” sao được! Tuy nhiên, đừng say mê đến độ bất chấp mọi thứ. Thánh Phaolô nhắc nhở: “Hãy đồng tâm nhất trí với nhau, đừng tự cao tự đại, nhưng ham thích những gì hèn mọn” (Rm 12:16). Thiên Chúa vui thích ở giữa chúng ta, Ngài cũng rất vui khi thấy chúng ta vui, nhưng Ngài muốn chúng ta vui có chừng mực, đừng thái quá, vì cái gì thái quá cũng hóa bất cập.

Copa America tưng bừng. Cứ vui hết mình. Nhưng Chúa Giêsu không muốn chúng ta vui quá mà giả dối hoặc lọc lừa nhau: “Hễ CÓ thì phải nói CÓ, KHÔNG thì phải nói KHÔNG. Thêm thắt điều gì là do ác quỷ” (Mt 5:37). Cái gì tốt cho mình thí cũng có thể tốt cho người khác, cái gì xấu cho mình thì cũng có thể xấu cho người khác, vì xã hội luôn có tính liên đới, đừng nghĩ việc mình làm “miễn nhiễm” với mọi người. Thật vậy, đúng như Thánh Phaolô nói: “Mỗi người liên đới với những người khác như những bộ phận của một thân thể” (Rm 12:5).

Ca khúc “Superstar – Siêu Sao” (1) của nhạc sĩ Pitbull được chọn là bài hát chính thức của giải Copa America 2016, do ca sĩ Becky G. trình bày. Thiết tưởng cũng nên nhắc lại điều này: Nhạc sĩ Pitbull cũng có ca khúc “We Are One” (Ole Ola, Chúng Ta Là Một) được chọn là bài hát chính thức của World Cup 2014 (2).

Như chúng ta đã biết, túc cầu là môn thể thao tập thể, mỗi người phải biết ý nhau, nhường nhau và giúp nhau. Đó là tinh thần đoàn kết, đồng tâm nhất trí. Người Việt có câu: “Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết”.

Đó là điều rất hợp Ý Chúa, vì chính Chúa Giêsu cũng luôn mong muốn chúng ta nên một, như Ngài đã cầu nguyện với Chúa Cha: “Con không chỉ cầu nguyện cho những người này, nhưng còn cho những ai nhờ lời họ mà tin vào con, để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta. Như vậy, thế gian sẽ tin rằng Cha đã sai con. Phần con, con đã ban cho họ vinh quang mà Cha đã ban cho con, để họ được nên một như chúng ta là một: Con ở trong họ và Cha ở trong con, để họ được hoàn toàn nên một; như vậy, thế gian sẽ nhận biết là chính Cha đã sai con và đã yêu thương họ như đã yêu thương con” (Ga 17:20-23).

Lạy Chúa Giêsu, xin ở giữa chúng con khi chúng con tận hưởng niềm vui lành mạnh với Copa America và chúc lành cho chúng con. Amen.

TRẦM THIÊN THU

(1) Ca khúc Superstar: https://www.youtube.com/watch?v=jyevHRlHXFE

(2) Ca khúc We Are One: https://www.youtube.com/watch?v=TGtWWb9emYI