ĐỀN THỜ QUETZALCOATL

Hàng trăm hình khối kỳ bí nằm dưới Đền thờ Rắn (Temple of the Feathered Serpent), một kim tự tháp cổ cách Mexico City 30 dặm.

Các hình khối kỳ bí này được phát hiện trong khi các nhà khảo cổ dùng robot máy quay tại một trong các tòa nhà quan trọng nhất ở thành phố Teotihuacan thời tiền Tây Bồ (pre-Hispanic).

Nhà khảo cổ Jorge Zavala, thuộc Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico, nói: “Chúng nhìn như những hình khối màu vàng, nhưng chúng tôi không biết chúng mang ý nghĩa gì. Đây là một phát hiện thú vị”.

Di tích thành phố Teotihuacan là di tích lịch sử thế giới, cho thấy một trong các trung tâm thành phố lớn nhất của thế giới cổ đại, có thể được xây dựng vào khoảng năm 100 trước Công nguyên. Thành phố này có hơn 100.000 cư dân, nhưng đã bị bỏ hoang vì những lý do bí ẩn vào khoảng năm 700 sau Công nguyên – trước khi người Aztec (Bắc Mỹ) đến ở vào thập niên 1300.

Cuộc khai quật đền thờ này tập trung vào đường hầm dài 330 bộ, chạy dài ngầm phía dưới. Khu này được phát hiện năm 2003 khi một cơn mưa lớn làm lộ một lỗ hổng sâu vài bộ. Khi khám phá, người dân Teotihuacan thấy đầy những mảnh vỡ và tàn tích, phải mất vài năm để chuẩn bị và khám phá.

Nhà khảo cổ Sergio Gómez Chávez, trưởng Dự án Tlalocan, nói: “Vài tháng trước, chúng tôi thấy hai phòng bên cạnh cách lối vào 72m và 74m (236 bộ và 242 bộ). Chúng tôi gọi hai phòng này là Phòng Bắc và Phòng Nam”.

Các nhà khảo cổ khám phá đường hầm này bằng một robot điều khiển từ xa, gọi là Tlaloc II-TC, có máy quay tia hồng ngoại và máy quét tia laser cho hình ảnh 3D. Ông Gómez Chávez nói: “Robot có thể vào sâu trong đường hầm và phát hiện ba phòng cách lối vào 100m và 110m (328 bộ và 360 bộ)”.

Các hình khối kỳ bí nằm giữa Phòng Bắc và Phòng Nam. Khoảng 1,5 inch tới 5 inch, các vật này có lõi đất sét và được bao phủ bằng một chất màu vàng gọi là jarosite. Ông Gómez Chávez nói: “Chất này được hình thành bởi sự ôxy hóa của pyrite, một loại quặng kim loại. Nghĩa là chúng giống như các hình khối bằng kim loại. Có hàng trăm hình này ở Phòng Nam”.

Theo ông George Cowgill, giáo sư danh dự của ĐH Quốc gia Arizona và là tác giả của vài cuốn sách viết về Teotihuacan, nói: “Các hình khối này là một phát hiện đầy ấn tượng. Pyrite chắc chắn được người Teotihuacanos sử dụng, kể cả các xã hội thời Mesoamerican. Mới đầu các hình này sáng. Chúng thực sự duy nhất, nhưng tôi không hiểu ý nghĩa của chúng”.

Ngay cả các vách và trần của các phòng cũng được phủ loại bột khoáng chất gồm magnetite, pyrite và hematite. Các chất này làm cho vật rất sáng. Ông Gómez Chávez nói: “Chúng tôi tin rằng những người thượng lưu như tư tế hoặc vua chúa đã từng xuống đường hầm này để cử hành các nghi lễ”.

Thật vậy, các nhà khảo cổ đã phát hiện những lễ vật, có cả những đồ gốm và mặt nạ bằng gỗ có gắn tinh thể thạch anh, ngọc bích và quartz – khoảng năm 100 sau Công nguyên. Ông Gómez Chávez và nhóm khảo cổ hiện nay đang tìm cách giải quyết – khám phá phần cuối của đường hầm và ba phòng đã được robot phát hiện.

Ng “TC” Tze Chuen, một nhà nghiên cứu độc lập đã cùng thiết kế robot Tláloc II-TC, nói: “Đường hầm này ở trong tình trạng nguyên vẹn, chưa ai đụng chạm tới suốt hai thiên niên kỷ qua. Bạn có thể tưởng tượng ra những gì được phát hiện ở phía trong không?”.

Ng Tze Chuen là người giúp chế tạo robot Djedi để khám phá kim tự tháp ở Ai Cập vào năm 2010, ông tin rằng đường hầm ở Mexico có thể dẫn tới một trong các phát hiện khảo cổ quan trọng nhất tại Teotihuacan. Ông nói: “Kết quả rất khả quan”.

Theo nhà khảo cổ Gómez Chávez, đường hầm này được người Teotihuacan “niêm phong” hai lớp. Những bức tường dày nổi trên các khối đá đã bị phá hủy khoảng 1.800 năm trước để “bảo vệ” cái gì đó rất quan trọng trong phòng trung tâm ở cuối đường hầm. Ông Gómez Chávez phấn khởi nói: “Có thể ở tại nơi này, chúng ta sẽ phát hiện di tích của những người đã cai trị Teotihuacan”.

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ News.discovery.com)

Đăng báo Giáo Dục và Thời Đại, số 9, ngày 11-1-2016