William Arthur Ward (1921-1994) nhận định: “Trước khi nói, hãy lắng nghe; trước khi viết, hãy suy nghĩ; trước khi chi tiêu, hãy kiếm được; trước khi đầu tư, hãy tìm hiểu; trước khi phê phán, hãy chờ đợi; trước khi cầu nguyện, hãy tha thứ; trước khi bỏ cuộc, hãy thử làm; trước khi nghỉ hưu, hãy tiết kiệm; trước khi chết, hãy cho đi.” Thính giác là một trong ngũ quan, nhưng là giác quan quan trọng nhất. Lắng nghe là một nghệ thuật, vì còn phải biết cách nghe.
Có thể nói rằng phải thực sự khiêm nhường mới có
thể lắng nghe. Nói là gieo, nghe là gặt. Nghe có lợi hơn nói: Nói ít thì sai
ít, nói nhiều thì sai nhiều, không nói thì không sai. Người ta ví von: “Người nói hay không bằng người nghe giỏi.”
Công ty bảo hiểm nhân thọ Prudential
có một slogan thật thú vị:
“Luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu.”
Dĩ nhiên lời đó không thể tuyệt đối vì nặng tính “quảng cáo,” có chút gì đó là
“nổ” mà thôi, nhưng qua đó, chúng ta biết được rằng việc “lắng nghe” có tầm
quan trọng riêng. Lắng nghe là nghe thấy và chú ý, chứ không nghe cho “có lệ,”
nghe vì “không điếc.” Nghe và hiểu có hệ lụy với nhau.
Tuy nhiên, hai động thái “lắng nghe” và “thấu
hiểu” lại có một khoảng cách nhất định, đồng thời còn có những mức độ khác
nhau, thậm chí có thể chúng ta vẫn nghe nhưng không hiểu, (x. Lc 8:10) và Chúa
Giêsu đã phải nhắc nhở nhiều lần: “Ai có
tai thì nghe.” [Ai có tai nghe thì (hãy) nghe.] (Mt
11:15; Mt 13:9; Mt 13:43; Mc 4:9; Mc 4:23; Mc 7:16; Lc 8:8; Lc 14:35; Kh 13:9)
Trình thuật 1 Sm 3:3-10 cho chúng ta biết về câu
chuyện “nổi tiếng” về việc “lắng nghe” và “mau mắn đáp lại” của ngôn sứ “nhí” Samuen.
Chuyện kể về một đêm nọ, ông Êli đang ngủ, mà mắt ông thì mờ, ông không còn
thấy rõ nữa. Đèn của Thiên Chúa chưa tắt và Samuen đang ngủ trong đền thờ Đức
Chúa, nơi có đặt Hòm Bia Thiên Chúa. Bất ngờ, Đức Chúa gọi Samuen. Cậu thưa: “Dạ, con đây!” Rồi chạy lại với ông Êli
và thưa: “Dạ, con đây, thầy gọi con.”
Ông bảo rằng ông không gọi cậu, cứ về ngủ đi. Cậu đi ngủ, rồi lại có tiếng gọi
lần nữa. Samuen lại dậy ngay và đến với ông Êli, nhưng ông vẫn bảo là không gọi
cậu.
Trẻ người, non dạ, nên Samuen chưa biết Đức Chúa,
và lời Đức Chúa chưa được mặc khải cho cậu. Rồi cậu lại nằm ngủ, Đức Chúa lại
gọi Samuen lần thứ ba. Cậu lại dậy và đến với ông Êli. Bấy giờ ông Êli hiểu là
Đức Chúa gọi cậu nên ông bảo Samuen đi ngủ, hễ có ai gọi thì thưa: “Lạy Đức Chúa, xin Ngài phán, vì tôi tớ Ngài
đang lắng nghe.” Samuen về ngủ, và Đức Chúa lại đến, đứng đó và gọi như
những lần trước: “Samuen! Samuen!”
Cậu liền thưa: “Xin Ngài phán, vì tôi tớ Ngài đang lắng nghe.” (1 Sm
3:10)
Đó
là câu nói được trích dẫn nhiều mỗi khi nói đến việc thi hành Thánh Ý Chúa. Thi
hành mau mắn và vui vẻ chứ không miễn cưỡng như “bị triệt buộc.” Thiên Chúa ban
cho chúng ta quyền tự do hoàn toàn, Ngài không ép buộc ai làm bất cứ điều gì,
vì thế Ngài rất đề cao sự tự nguyện, hành động vì yêu mến. Samuen đã lắng nghe,
thấu hiểu, và mau mắn làm theo Ý Chúa, thế nên Samuen được Thiên Chúa bảo vệ: “Samuen lớn lên. Đức Chúa ở với ông và Người
không để cho một lời nào của Người ra vô hiệu.” (1 Sm 3:19) Samuen vô cùng
diễm phúc!
Diễm
phúc không là tình trạng “tự nhiên” mà là động thái “có điều kiện” với lòng tự
nguyện: Tổ phụ Ápraham đã “xin vâng” hoàn toàn khi rời quê hương đến Đất Hứa, ông
không hề ngần ngại sát tế chính con trai mình, và Đức Maria cũng diễm phúc vì
lời “xin vâng” vô điều kiện. Lắng nghe – thấu hiểu – hành động, đó là “chuỗi
liên kết” như một tam-giác-đều bất biến vậy, trong đó đã tiềm ẩn và mặc nhiên
có nhân đức khiêm nhường – nền tảng của mọi nhân đức.
Có
điều “trái khoáy” là chúng ta luôn muốn người khác lắng nghe mình nhưng mình
lại không muốn lắng nghe người khác. Sao vậy nhỉ? Đó là vì ích kỷ, vì “cái tôi”
lớn quá, luôn tưởng mình là “số dzách” hơn người khác về mọi lĩnh vực. Thậm chí
cả với Thiên Chúa mà chúng ta cũng dám làm vậy. Thực sự chúng ta to gan, lớn
mật tới mức dám làm vậy ư? Thật, không oan đâu! Chúng ta luôn xin Ngài lắng
nghe mình, (Tv 30:11; Tv 51:3; Tv 55:2; Tv 77:2; Tv 86:6; Tv 88:3; Tv 141:1; Tv
143:1) nhưng hiếm khi chúng ta “nhận lỗi” (Tv 51:5) hoặc “lắng nghe điều Thiên
Chúa phán,” (Tv 85:9) nhất là khi ý Chúa khác hẳn ý mình.
Chắc
hẳn ai cũng đủ kinh nghiệm để khả dĩ biết rằng “đời là bể khổ,” thế nên lúc nào
chúng ta cũng phải cầu xin Thiên Chúa thương xót: “Tôi đã hết lòng trông đợi Chúa, Người nghiêng mình xuống và nghe tiếng
tôi kêu.” (Tv 40:2) Và rồi chúng ta phấn khởi lắm: “Chúa cho miệng tôi hát bài ca mới, bài ca tụng Thiên Chúa chúng ta.
Thấy thế, nhiều người sẽ kính sợ và tin tưởng vào Chúa.” (Tv 40:4) Thế
nhưng chúng ta lại thường “ngủ quên trong chiến thắng,” chẳng khác chi chín
người vô ơn bạc nghĩa trong chuyện “mười người phong hủi.” (Lc 17:11-21)
Tác
giả Thánh Vịnh cho biết rằng Thiên Chúa không thích tế phẩm, lễ vật, lễ toàn
thiêu và lễ xá tội, Ngài không đòi chi, không cần gì, vì Ngài có tất cả. Ngài
chỉ muốn một điều là chúng ta PHẢI biết mau mắn thân thưa: “Này con xin đến! Con thích làm
theo thánh ý, và ấp ủ luật Chúa
trong lòng, lạy Thiên Chúa của con.” (Tv 40:7-9) Chúng ta càng thu nhỏ
mình thì càng được Ngài xót thương. Và đừng quên điều này: “Đức công chính của Ngài, con loan truyền giữa lòng đại hội; lạy Chúa,
Ngài từng biết: con đâu có ngậm miệng
làm thinh.” (Tv 40:10)
Chẳng
có gì vĩnh cửu vì mọi sự đều có lúc, có thời mà thôi. (x. Gv 3:1-8) Ngay cả sự
sống và sự tự do của chúng ta cũng vậy thôi, tới một lúc nào đó sẽ không còn.
Thánh Phaolô nói: “Tôi được phép làm mọi
sự, nhưng không phải mọi sự đều có ích.
Tôi được phép làm mọi sự, nhưng tôi sẽ
không để sự gì làm chủ được tôi.” (1 Cr 6:12) Thật không dễ để có thể
nhận thức và tự chủ được như vậy, chứng tỏ phải có sự giằng co rất mãnh liệt. Thánh
nhân giải thích cụ thể: “Thức ăn dành cho
bụng, và bụng dành cho thức ăn. Thiên Chúa sẽ huỷ diệt cả cái này lẫn cái kia.
Nhưng thân xác con người không phải để gian dâm, mà để phụng sự Chúa, vì Chúa
làm chủ thân xác. Thiên Chúa đã làm cho Chúa Kitô sống lại; chính Người cũng sẽ
dùng quyền năng của mình mà làm cho chúng ta sống lại. Nào anh em chẳng biết
rằng thân xác anh em là phần thân thể của Đức Kitô sao? Tôi lại lấy phần thân
thể của Đức Kitô mà làm phần thân thể của người kỹ nữ sao? Không đời nào!” (1
Cr 6:13-15)
Chưa
cần nói vấn đề tinh thần, các vật chúng ta đang sở hữu cũng không là của chúng
ta mãi mãi. Chẳng hạn tiền bạc, nhà cửa, xe cộ,… Những thứ chúng ta gọi là “của
mình,” tức là mình sở hữu nó. Đúng vậy, chúng ta sở hữu chúng vì chúng ta có
quyền quản lý chúng, nhưng nó không mãi mãi là của chúng ta, vì một lúc nào đó
chúng ta không được sở hữu chúng nữa. Phũ phàng ư, thất vọng ư, buồn ư? Đời là
thế nên nó thế đấy! Sự sống chúng ta đang có mà rồi cũng chẳng giữ được thì làm
sao giữ những thứ khác?
Vì
thế, Thánh Phaolô khuyên: “Ai đã kết hợp
với Chúa thì nên một tinh thần với Người. Anh em hãy tránh xa tội gian dâm. Mọi
tội người ta phạm đều ở ngoài thân xác mình, còn kẻ gian dâm thì phạm đến chính
thân xác mình. Hay anh em lại chẳng biết rằng thân xác anh em là Đền Thờ của Thánh Thần sao? Mà Thánh
Thần đang ngự trong anh em là Thánh Thần chính Thiên Chúa đã ban cho anh em.
Như thế, anh em đâu còn thuộc về mình nữa, vì Thiên Chúa đã trả giá đắt mà
chuộc lấy anh em. Vậy anh em hãy tôn
vinh Thiên Chúa nơi thân xác anh em.” (1 Cr 6:17-20) Thân xác đủ thứ
nhơ nhớp, nói ra mà thấy ngượng miệng, nhưng chính cái nhơ nhớp hèn hạ đó lại
được Thiên Chúa dùng làm Đền Thờ để Ngài ngự vào – thiêng liêng và cụ thể
(Thánh Thể). Chúng ta là “đền thờ” thì chúng ta phải cố gắng lắng nghe và thực
thi Thánh Ý Ngài. Bức tượng không thể phản đối nhà điêu khắc!
Ước
gì mỗi chúng ta đều biết xác định rạch ròi: “Tuân
theo thánh ý Ngài, con vui sướng hơn là được tiền rừng bạc bể.” (Tv 119:14)
Tâm niệm được như vậy thì chẳng có gì lo ngại. Tất cả đều NHỜ Ngài, VỚI Ngài và
TRONG Ngài!
Hôm
trước, khi thấy Đức Giêsu tiến về phía mình, ông Gioan liền nói: “Đây là Chiên Thiên Chúa, đây Đấng xoá bỏ
tội trần gian. Chính Người là Đấng tôi đã nói tới khi bảo rằng: Có người đến
sau tôi, nhưng trổi hơn tôi, vì có trước tôi.” (Ga 1:29-30) Và ông đã làm
chứng với mọi người: “Tôi đã thấy Thần
Khí tựa chim bồ câu từ trời xuống và ngự trên Người.” (Ga 1:32)
Hôm
sau, ông Gioan lại đang đứng với hai người trong nhóm môn đệ của ông và thấy
Đức Giêsu đi ngang qua, ông lên tiếng nói: “Đây
là Chiên Thiên Chúa.” (Ga 1:36) Nghe vậy, hai môn đệ kia liền đi theo Đức
Giêsu. Đức Giêsu quay lại, thấy các ông đi theo mình thì hỏi: “Các anh tìm gì thế?” Họ đáp: “Thưa Thầy, Thầy ở đâu?” Ngài bảo họ: “Đến mà xem.” Họ đã đến xem chỗ Ngài ở,
và ở lại với Ngài ngày hôm ấy. Chắc hẳn nơi ở của Chúa Giêsu giản dị lắm, khó
nghèo lắm, nhưng họ vẫn theo Ngài. Cái “thấy” của họ là sự vĩ đại của Ngài, họ
sẵn sàng “lắng nghe” và “thực hiện” như Ngài.
Lúc
đó vào khoảng giờ thứ mười. Ông Anrê, anh ông Simôn Phêrô, là một trong hai người
đã nghe ông Gioan nói và đi theo Đức Giêsu. Trước hết, ông gặp em mình là ông
Simôn và nói: “Chúng tôi đã gặp Đấng Mêsia.”
(Ga 1:41) Rồi ông dẫn em mình đến gặp Đức Giêsu. Đức Giêsu nhìn ông Simôn
và nói: “Anh là Simôn, con ông Gioan, anh
sẽ được gọi là Kêpha.” (Ga 1:42) Thánh sử Gioan giải thích rằng chữ Kêpha có
nghĩa là Đá, đồng nghĩa với tên Phêrô (Pièrre = Đá).
Dù
chỉ là ngư dân, chuyên chài lưới, nhưng hẳn là lão ngư Phêrô “có tướng có tá”
lắm, chắc hẳn “tướng mạo” như ông phải có gì đó đặc biệt, vì Thầy Giêsu đã
“thấu suốt” cả tâm địa của ông bộc trực: Nóng nảy nhưng tốt bụng. Và Ngài OK liền,
“chấm” ngay. Thật vậy, dù tội chối Thầy lớn lắm, không chối một lần mà chối tới
ba lần, nhưng không sao, “chuyện nhỏ” thôi, vì Chúa Giêsu vẫn luôn giàu lòng
thương xót và cho ông “bù lỗ” bằng ba lần tuyên xưng: “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự. Thầy biết rõ con yêu mến Thầy!” (Ga
21:15-18) Từ đó, lão ngư Phêrô trở thành Giáo hoàng tiên khởi của Giáo Hội lữ
hành tại trần gian.
Mỗi
người là một cá nhân, với tính cách khác nhau, nhưng mỗi người không là một ốc
đảo, mà luôn phải hài hòa trong một tổng thể, mang tính liên đới đa dạng, kể cả
tội lỗi cũng có tính liên đới. Sự hiệp nhất rất quan trọng, cần thiết đối với
mọi tổ chức hoặc nhóm. Ngay trong gia đình cũng vậy, thiếu sự đồng tâm nhất trí
thì “ông nói gà, bà nói vịt,” gia đình khó có thể là một tổ ấm đích thực. Các
cộng đoàn tu cũng vậy, mỗi người mỗi phách thì không thể là một cộng đoàn. Mỗi
thành viên có biết lắng nghe thì mới khả dĩ hiệp nhất.
Xã
hội và Giáo Hội là “đời sống chung,” đơn giản nhất là gia đình. Đời sống chung cần
biết lắng nghe nhau để hiểu nhau và cùng nhau thực hiện điều mong muốn của Thầy Chí Thánh Giêsu trong
Vườn Dầu: “Xin cho họ nên một.” Tính chất “nên một” được
Chúa Giêsu đề cập ba lần, (x. Ga 17:1-24) chứng tỏ đó là tính chất đặc biệt lắm,
vì đó là tính hiệp nhất của Chúa Ba Ngôi.
Lạy Thiên Chúa,
xin dạy chúng con biết những quyết định của Ngài, (Tv 119:108) xin giúp chúng
con biết mau mắn lắng nghe lời Ngài dạy chúng con mọi nơi và mọi lúc, xin cũng
giúp chúng con biết mau mắn đáp lại và sẵn sàng thực thi Thánh Ý Ngài. Chúng
con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ chúng con. Amen.
TRẦM
THIÊN THU
No comments:
Post a Comment
Comment