THẾ GIỚI NĂM 2050

I. THỰC CHẤT

Hãy tưởng tượng một thế giới mà những tên hải tặc hoành hành, làm căng thẳng các trung tâm thành phố  Âu châu; nơi các cuộc chiến xảy ra vì thiếu nước uống; nơi có cuộc đối mặt giữa Hồi giáo và Kitô giáo tạo nên Thế chiến II giống như cuộc đấu tranh kiểu “trái bóng nước.” Theo kinh tế gia và khoa học gia chính trị Jacques Attali, đó là tương lai của chúng ta vào năm 2025.

Tin tưởng các kinh nghiệm đã qua chỉ ra các sự kiện tương lai, Attali “lùng sục” cả lịch sử nhân loại, trở lại từ thời Homo Habilis (loài người đã tuyệt chủng, xuất hiện cách nay khoảng 1,5 tới 2 triệu năm, được phát hiện năm 1959 và 1960), tách quá khứ thành 9 thời kỳ riêng biệt để cách ly “những gì có thể, những gì thay đổi và những gì không thay đổi,” và áp dụng các khuynh hướng này vào thế kỷ sắp tới.

Tiên báo của Attali có cả tương lai của báo chí (mà hoàn toàn phi báo chí) đối với việc chấm dứt cơn khủng hoảng kinh tế (năm 2011), và đưa ra một thoáng nhìn về tương lai vừa khiêu khích vừa gây chết điếng.

II. ĐIỂM NỔI BẬT

1. Tương Lai Của Hoa Kỳ – Sau một thời gian tranh đầu và ở giữa cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, cường quốc Hoa Kỳ sẽ bị đánh bại vào khoảng năm 2035 vì việc toàn cầu hóa tương tự của các thị trường (đặc biệt về tài chánh), và vì sức mạnh của các tập đoàn. Bị kiệt quệ về tài chính và chính trị, như các cường quốc trước đó, Hoa Kỳ sẽ ngưng điều khiển thế giới nhưng nó sẽ vẫn còn sức mạnh đối với hành tinh này; không cường quốc nào hoặc quốc gia ưu thế nào thay thế nó. Thế giới sẽ tạm thời trở thành đa tâm (polycentric) với nhiều cường quốc trong vùng quản lý công việc của nó.

2. Tương Lai Của Khí Hậu – Với mức tăng đáng kể về sự thay đổi nhiệt độ, các sự thay đổi rất quan trọng khác sẽ xảy ra trong thiên nhiên. Cây cối sẽ phát triển nhanh và sẽ trở nên yếu ớt hơn... Rất nghiêm trọng hơn: rất nhiều bờ biển có thể trở nên bất khả cư (uninhabitable). Bảy thành phố lớn nhất là cảng, và 1/3 dân số thế giới sẽ sống ở vùng duyên hải... Cảnh lưu vong sinh thái (eco-exiles) sẽ nhiều hơn gấp mười vào năm 2050.

3. Tương Lai Của Vũ Khí Giết Người Hàng Loạt – Hiện nay nhắm vào Nhật bản, tên lửa của Bắc Hàn sẽ có ngày nhắm vào Hoa Kỳ và Trung quốc. Tên lửa của Pakistan rơi vào tay những người theo trào lưu chính thống trước tiên sẽ đe dọa Ấn Độ, sau đó là Âu châu. Các Hezbollah (tức là Iran) này hiện nay nhắm vào Israel sẽ có ngày nhắm vào Cairo, Riyadh, Algiers, Tunis, Casablanca, Istanbul, sau đó nhắm vào Rôma, Madrid, London và Paris. Cuộc chiến này sẽ khó khăn và quốc gia này sẽ bị đe dọa bằng sự hủy diệt, tên lửa của Trung quốc có thể có ngày sẽ nhắm vào Nhật Bản và Hoa Kỳ.

4. Tương Lai Của Vô Tính – Sau khi điều chỉnh các cơ phận bị bệnh, họ sẽ muốn sản sinh chúng, rồi tạo các bộ phận thay thế. Trước tiên họ sẽ sản sinh nòi giống của tế bào gốc mà không hủy hoại các phôi, sẽ làm cho liệu pháp gen khả dĩ được chấp nhận về phương diện đạo đức, và rồi sản sinh vô tính. Cuối cùng họ sẽ chế tạo con người giống như đồ may sẵn (made-to-measure artifact), trong tử cung nhân tạo, nó sẽ cho phép não phát triển thêm bằng các đặc tính được chọn trước. Vì thế con người sẽ có thể trở thành vật thương mại (commercial object).

III. SỰ THẬT

Là người đồng sáng lập và là chủ tịch đầu tiên của Ngân hàng Âu châu về Tái thiết và Phát triển (European Bank for Reconstruction and Development), Attali có tiếng về việc cảnh báo sự suy thoái tài chính của Hoa Kỳ từ đầu năm 2006 – khiến ông có uy tín hơn là nhà tiên tri. Tuy nhiên, nhiều tiên báo của ông có vẻ vô lý, dù sao cũng vẫn là… nói trước.

Ông tin rằng đáng lẽ Israel phải duy trì tình trạng của mình là cường quốc địa phương để sống sót thì lại không là khoa học tên lửa, trong khi ông tin rằng điều không tưởng (utopia) về chủ nghĩa vị tha sẽ nổi lên từ đống tro tàn của cuộc đấu tranh giữa thế kỷ XXI sẽ hơi khó.

Dù các lời tiên báo của ông thái quá, Attali vẫn đúng khi cho rằng tương lai chúng ta không thể tránh được. Nhân loại phải biết cách đáp ứng thích nghi với các cuộc khủng hoảng và các điều đang chờ đợi chúng ta, để nhận biết sự thật rằng bạo lực trên diện rộng có thể rất nguy hiểm đối với nhân loại đến nỗi chúng ta trở nên “biết nhu cầu đối đối với việc thay đổi cơ bản từ thái độ.”

Dù lời tiên báo của ông có đáng lưu tâm hay không, những điều đó vẫn không tránh khỏi tùy vào khả năng phục hồi kiên cường của con người – một khái niệm có vẻ là sự thật đối với tương lai, và làm an tâm nhất.

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ TIME.com)