Saturday, September 30, 2017

CẦU MẸ

[thi hóa Kinh Cầu Đức Bà]

Rất thánh Ðức Mẹ Chúa Trời
Đồng trinh trên hết những người đồng trinh
Mẹ Con Thiên Chúa uy linh
Mẹ thông ơn Chúa hằng sinh, vĩnh hằng
Mẹ luôn thanh tịnh hết lòng
Mẹ luôn tuyền vẹn mọi đàng vân vi
Mẹ không vướng chút bợn nhơ
Đáng yêu đáng mến, nhân từ, đẹp xinh
Mẹ mầu nhiệm, chỉ đàng lành
Mẹ sinh Cứu Chúa tạo thành càn khôn
Mẹ là Đức Nữ khôn ngoan
Đáng kính chuộng, đáng ngợi khen muôn đời
Nữ Trinh có phép có tài
Khoan nhân, trung tín, thẳng ngay, thật thà

THIÊN NGA


THIÊN NGA

Đôi Thiên Nga ở bên nhau
Tạo nên một trái tim yêu tuyệt vời
Sứ điệp gởi tới con người
Hãy yêu như Đức Chúa Trời đã yêu

VIỄN ĐÔNG
Chiều 30-9-2017

LỜI THIỆN Ý THÁNH

VÒNG ĐỜI MAI CÔI

Mai Côi từng bậc đi lên
Từng bậc an toàn hoàn thiện mình hơn
Mai Côi – vũ khí siêu nhiên
Diệt loài quỷ dữ, trừ tâm gian tà
Mai Côi – chính lộ về Quê
Là nơi có Chúa Giê-su đợi chờ

NỀN TẢNG KINH THÁNH của KINH MÂN CÔI

“Kính mừng Maria đầy ơn phúc, Đức Chúa Trời ở cùng bà… Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum… Hail Mary, full of grace, the Lord is with thee…”
Hằng ngày, chúng ta nhiều lần chúc tụng Đức Maria như vậy. Thật là hạnh phúc, nhất là khi Tháng Mười về, tháng biệt kính Đức Mẹ Mân Côi…
Vài năm trước, tạp chí TIME đã in hình Đức Mẹ trên bìa và có câu chuyện về cách mà nhiều người Thệ phản đã tái khám phá Đức Mẹ. Đây không phải là lần đầu tiên Đức Mẹ xuất hiện trên một bìa báo đời. Thật vậy, Đức Mẹ đã xuất hiện trên bìa tạp chí TIME nhiều lần. Nhưng đó là lần đầu tiên một tờ báo đời cho người ta thêm nhận thức về Đức Mẹ và phát triển Thánh Mẫu học trong hậu duệ của Thời Cải cách, những người đã coi Kinh Thánh là sức mạnh duy nhất của họ.

CHUỖI MAI CÔI và THÁNH ĐA-MINH

[Đăng báo ĐMHCG, số tháng 10-2014, Dòng Chúa Cứu Thế xuất bản tại Hoa Kỳ]
Bà Jane ở Aza thánh thiện đến nỗi chiếu sáng như những vì sao trên bầu trời ban đêm. Bà sinh năm 1140, sống ở một lâu đài tại Tây Ban Nha với chồng là Felix, một người được kính trọng với chức hiệp sĩ. Bà là một phụ nữ hay thương người, đầy lòng trắc ẩn với những người kém may mắn, và giúp đỡ vật chất cho người nghèo.

Friday, September 29, 2017

ĐẸP MÙA MAI CÔI

Kính mừng Đức Mẹ Mai Côi
Xin thương nâng đỡ bước đời phàm nhân
Biết luôn sám hối ăn năn
Không ngừng cầu nguyện chuyên chăm đêm ngày
Mẹ ơi, xin giải thoát ngay
Chở che Nước Việt khỏi tay bạo quyền
Cho dân lành sống bình an
Một niềm thờ Chúa, đức tin vững vàng

BÉ NHỎ

[Niệm khúc Mt 18:1-5 ≈ Mc 9:33-37; Lc 9:46-48]

Người ta bàn tán, so đo
Người cao – thấp, kẻ nhỏ – to hơn mình
Nhìn nhau chẳng mấy thân tình
Liếc nhau xoẹt lửa, chữ khinh tỏ tường

GIÁO HỘI CÓ SAI LẦM TRONG VIỆC BỔ NHIỆM VÀ THUYÊN CHUYỂN CÁC GIÁM MỤC TRONG GIÁO HỘI?

HỎI: Có phải tất cả mọi việc tuyển chọn, bổ nhiệm và thuyên chuyển các Giám mục trong Giáo Hội đều là công việc của Chúa Thánh Thần hoạt động âm thầm nhưng hữu hiệu trong Giáo Hội?
TRẢ LỜI: Trước khi trả lời câu hỏi này, xin được nói qua về ơn gọi (vocation) của một số người được Thiên Chúa dùng trước hết để mặc khải Người cho nhân loại, và thay mặt Chúa để nói với con người những gì Thiên Chúa muốn con người nghe, phải làm và sống để được chúc phúc và cứu rỗi, căn cứ vào lời ông Mô-sê đã nói với dân Do Thái xưa: “Từ giữa anh em, trong số anh em của anh em, ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của anh em sẽ cho xuất hiện một ngôn sứ như tôi để giúp anh em. Anh em hãy nghe vị ấy” (Đnl 18:15).

THIÊN CHÚA Ở GẦN

“Tới bao giờ tôi còn phải thấy cờ hiệu, phải nghe tiếng tù và của chúng?” (Gr 4:21)
Mọi người đều với giai điệu bài “Taps” [tạm dịch: Những Cái Vỗ Nhẹ] được trổi lên tại các đám tang quân đội. Bài ca này xuất xứ từ Thiếu tướng Daniel Butterfield của Quân đội Liên minh trong thời nội chiến. Nhưng Đại úy John C. Tidball là người tạo thói quen tấu bài này trong đám tang quân đội.

30/9 – THÁNH GIÊRÔNIMÔ, LINH MỤC TIẾN SĨ (345-420)

Thánh Giêrônimô có tính rất xấu là viết gay gắt, nhưng ngài rất yêu mến Chúa.
Ngài còn hơn một học giả Kinh thánh, dịch hầu hết các sách Cựu ước từ tiếng Hê-brơ (cổ ngữ Do Thái). Ngài còn viết những bài phê bình được cảm hứng từ Kinh thánh mà chúng ta có ngày nay. Ngài tư vấn cho tu sĩ, giám mục và giáo hoàng. Thánh Augustinô nói về ngài: “Những gì Thánh Giêrônimô không biết thì không quan trọng”.

ĐỒNG HỒ CÁT

Đời nhân thế chẳng mơ hồ
Giống y như chiếc Đồng Hồ Cát kia
Cát chầm chậm chảy sớm khuya
Chảy theo suốt cả bốn mùa trần gian
Đồng Hồ Cát chẳng dám quên
Rằng không ngừng chảy triền miên suốt đời

BÀO

Bào là công việc cần làm
Để cho sản phẩm mộc hoàn hảo hơn
Bào là loại bỏ dần dần
Những phần thô ráp, những phần xấu xa
Cuộc đời cũng phải từ từ
Bỏ phần tính xấu trong ta từng ngày
Bào mòn những thứ không hay
Để hồn bóng láng nhờ thay đổi đời

ĐỨC MẸ MÂN CÔI

Hơn 100 năm qua, người Công giáo đã cử hành Tháng Mười là Tháng Mân Côi. Việc sùng kính này đã được ĐGH Leo XIII (1810-1903) thiết lập ngày 1-9-1883 và đã công bố con số kỷ lục là 11 Tông thư về Chuỗi Mân Côi trong triều đại giáo hoàng của ngài.
Việc dành riêng Tháng Mười là Tháng Mân Côi mời gọi chúng ta thêm siêng năng lần Chuỗi Mân Côi, không chỉ trong Tháng Mười mà suốt cả năm và suốt cả đời.

Thursday, September 28, 2017

NỤ CƯỜI YÊU THƯƠNG

Ước gì con thấy Chúa cười
Để con vững dạ mà vui tháng ngày!
Thật ra Chúa vẫn cười hoài
Mỗi khi con biết vì Ngài mà yêu
Chẳng hề phân biệt người nào
Nhất là kẻ mọn hèn, sầu muộn vương
Chúa cười đẹp nét yêu thương
Thứ tha tội lỗi khôn lường thế nhân
Dạy con phải biết cười luôn
Dẫu trong lòng vẫn lo toan trăm điều

KÍNH MỪNG TAM TỔNG THẦN

Kính mừng tam vị Tổng Thần
Luôn bên Thiên Chúa để tôn vinh Ngài
Chúng con là phận nhân loài
Tội nhân bất xứng, chẳng ai nhân từ

Tiến Sĩ BÔNG HOA NHỎ

Ngày đầu Tháng Mười, cũng là Tháng Mân Côi, Giáo hội kính mừng Thánh Teresa, Trinh nữ Tiến sĩ (1873-1897). 
Thánh nữ Teresa tên thật theo Pháp ngữ là là Thérèse Martin, vào Dòng Kín khi mới 15 tuổi (phải có phép chuẩn của Giáo hoàng), và qua đời năm 1897 khi mới 24 tuổi xuân. Chúng ta quen gọi Thánh Teresa Lisieux là Teresa Hài Đồng Giêsu, một Bông Hoa Nhỏ mà Vĩ Đại.

KHÓC và CƯỜI

Cuộc đời từng khoảng luân phiên
Lúc vui thì hát, lúc buồn thì im
Đời không là thảm êm đềm
Lúc cười, lúc khóc – tự nhiên thôi mà!
Người ta có trẻ mới già
Khóc hay cười cũng là do chính mình

29/9 – CÁC TLTT MICHAEL, GABRIEL và RAPHAEL

Các thiên thần là các sứ giả của Thiên Chúa, thường xuất hiện trong Kinh Thánh, nhưng chỉ có các Tổng lãnh thiên thần (TLTT) Michael, Gabriel và Raphael được nêu danh.

Wednesday, September 27, 2017

TAM VỊ TỔNG LÃNH THIÊN THẦN

Ngày 29-9 là lễ Tam Vị Tổng Lãnh Thiên Thần (TLTT). Tên các TLTT đều có tiếp vĩ ngữ “el”: Michael (Việt ngữ là Micael), Raphael, Gabriel. “El” nghĩa là “trong Thiên Chúa” còn Angel là Thiên thần. Tổng lãnh Thiên thần có thể xuất hiện cùng lúc ở nhiều nơi.

TUỔI TRUNG THU

Trăng tròn Tết Trung Thu
Trẻ thơ thật thích thú
Sáng ước mơ tuổi nhỏ
Nhờ tin Chúa Giêsu

Hồn nhiên tuổi Trung Thu
Tung tăng theo Đức Mẹ
Bình an tâm hồn bé
Cười khúc khích vô tư

Bước theo Chúa Giêsu
Đi bên có Đức Mẹ
Bé chẳng còn lo sợ
Trung Thu vui tuyệt vời!

TRẦM THIÊN THU
Trung Thu – 2017

CƯỜI GIẢI SẦU

CƯỜI là cách ĐI QUA GIAN KHỔ để THOÁT KHỔ.
Không có cách khác, vì càng muốn thoát khổ thì càng tự làm khổ mình.
Chúa Giêsu đã nói rồi: “Ngày nào có cái khổ của ngày ấy” (Mt 6:34).


KHỔ BẨM SINH
Tuổi thơ sao khổ thế này
Ớt chưa hề cắn mà cay quá trời!
Mới sinh ra ở trên đời
Mà sao cảm thấy tơi bời ruột gan!
Thấy người ta sống dối gian
Tuổi thơ đã phải thở than thế này!
VIỄN ĐÔNG

28/9 – THÁNH VENCESLAÔ, TỬ ĐẠO (907?-929)

Thánh Venceslaô (Wenceslaus) ủng hộ các giá trị Kitô giáo ngay giữa các âm mưu chính trị tiêu biểu của Bohemia hồi thế kỷ X.
Ngài sinh gần Prague, con của Công tước vùng Bohemia. Người mẹ của ngài là bà Ludmilla đã nuôi dạy ngài và tìm cách nâng ngài lên làm người lãnh đạo vùng Bohemia thay cho bà. Bà Ludmilla ủng hộ các phe chống Kitô giáo nhưng cuối cùng bị giết chết, lực lượng đấu tranh của Kitô giáo đã chiến thắng, và ngài có thể lãnh đạo chính phủ.
Cách cai trị của ngài nổi bật bằng các nỗ lực đoàn kết với Bohemia, ủng hộ Giáo hội và thương thuyết hòa bình với Đức quốc. Chính sách của ngài khiến ngài gặp rắc rối với sự đối lập chống Kitô giáo. Em trai ngài là Boleslav đã tham gia âm mưu, và tháng 9 năm 929, Boleslav đã mời ngài tới Alt Bunglou mừng lễ hai Thánh Cosmas và Đamianô.

GIỌT MAI CÔI

Mai Côi thắm sắc tươi hồng
Kinh Thánh kết vòng Vui, Sáng, Mừng, Thương
Trăm năm gió bụi dọc đường
Trần gian bao thuở trót vương lỗi lầm
Mai Côi từng giọt buông trầm
Hòa vào Biển Mẹ âm thầm tin yêu

LẦN ĐẦU TIÊN

“Vậy giờ đây, những ai ở trong Đức Kitô Giêsu, thì không còn bị lên án nữa. Thật vậy, luật của Thần Khí ban sự sống trong Đức Kitô Giêsu, đã giải thoát tôi khỏi luật của tội và sự chết.” (Rm 8:1-2)
Michael Kelly đang thi hành bản án 40 năm tù vì tội cướp của và giết người. Anh ta đã bị cha mẹ bỏ rơi từ hồi nhỏ, lớn lên trên đường phố, và gia nhập băng cướp.

NOI GƯƠNG MẸ TERESA CALCUTTA

Mẹ Thánh Teresa Calcutta là Thiên Sứ của Lòng Chúa Thương Xót. Hãy noi gương Mẹ để có cuộc sống tốt lành hơn! Nhưng liệu chúng ta có thể sống như Mẹ?
Có một câu chúng ta sử dụng trong văn hóa khi có chướng ngại vật hoặc có người mà bạn phải cố gắng yêu thương. Người ta có câu hỏi: “Con là ai hả Mẹ Teresa?” Đúng vậy, chúng ta không thể hoàn toàn giống như phụ nữ này, dành cả đời cho người khác. Khi những bé gái chơi búp-bê và chơi trò chơi như các trẻ em khác, cô bé Agnes Gonxha Bojaxhiu lại quan tâm việc giúp đỡ người nghèo, và ý tưởng đó không hề lay chuyển.

Tuesday, September 26, 2017

TRĂNG MỒ CÔI

Vầng Trăng đếm nhịp mồ côi
Nhớ Cha, nhớ Mẹ bồi hồi lòng Trăng
Đêm Thu, Trăng chợt bâng khuâng
Mồ côi một thuở bàng hoàng tuổi thơ
Nhưng Trăng vẫn sáng giữa khuya
Cho em thơ hưởng Trung Thu êm đềm

ĐA TÌNH

“Không có tình thương nào cao cả hơn tình thương của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (Ga 15:13)

Ở đời đa dạng tình yêu
Loại thì bền vững, sớm chiều thủy chung
Loại thì như có, như không
Chỉ là ích kỷ, chẳng thương chi người
Loại thì có vẻ nổi sôi
Nhưng trong thoáng chốc bốc hơi hết tình
Yêu là phải biết quên mình
Dấn thân phục vụ, hy sinh vì người

27/9 – THÁNH VINH SƠN PHAOLÔ, LINH MỤC (1580?-1660)

Việc giải tội cho một người hấp hối đã giúp ngài thấy nhu cầu tâm linh cấp bách của dân quê nước Pháp. Đây có vẻ là khoảnh khắc quan trọng trong cuộc đời của một người xuất thân từ một nông trại nhỏ ở Gascony, Pháp quốc, và trở thành linh mục.
Chính nữ Bá tước Gondi đã thuyết phục chồng tài trợ một nhóm các nhà truyền giáo nhiệt thành có thể hoạt động giữa những người nghèo, các thuộc hạ, tá điền và dân quê nói chung. Thánh Vinh Sơn mới đầu khiêm nhường không nhận chức lãnh đạo, nhưng sau một thời gian hoạt động ở Paris giữa những nô lệ bị tù, ngài trở thành người lãnh đạo của nhóm người mà nay là Dòng Truyền Giáo (Congregation of the Mission), còn gọi là Dòng Vinh Sơn (Vincentians). Các linh mục này giữ 4 lời khấn: Khó nghèo, Khiết tịnh, Vâng lời và Kiên định – hoàn toàn dấn thân phục vụ mọi người ở các nơi xa xôi hẻo lánh.

MẮT ĐỜI

“Xin xót thương, lạy Chúa, bởi vì con lâm cảnh ngặt nghèo, quá sầu đau, mắt đà mòn mỏi, hồn ảo não và thân hình tiều tụy” (Tv 31:10)

Mắt sầu ướt giọt khổ đau
Miên man suy nghĩ, gieo neo phận người
Tâm hồn ảo não rã rời
Xác thân tiều tụy, nụ cười héo khô
Phận nghèo bạc bẽo sớm khuya
Người chê, kẻ ghét, bốn mùa lặng câm
Mắt đời dõi tận xa xăm
Ngày đêm lạc lõng, cô miên giữa đời
Băn khoăn chẳng thốt nên lời
Xin Ngài đừng nỡ bỏ rơi phận này
Một mình ôm nỗi đắng cay
Chỉ xin Thiên Chúa vẫn hoài xót thương

TRẦM THIÊN THU
Sáng 26-9-2017

MỘT TÌNH ĐÔI TIM

“Sự gì Thiên Chúa đã phối hợp, loài người không được phân ly”
(Mt 19:16; Mc 10:9; x. Lc 16:18)


Cùng nhau chia sẻ ngày đêm
Hôn nhân sẽ kết nên tim ân tình
Hai người Chúa đã kết thành
Trăm năm chỉ có đôi mình với nhau
Thủy chung son sắt trước sau
Phân ly là mối tội đầu hôn nhân

TRẦM THIÊN THU
Sáng 26-9-2017

Lắng nguy hiểm câu chuyện xúc động của cô gái trốn khỏi “địa ngục” Triều Tiên
Tất cả là KHÔNG. Sự thật kinh tởm về chế độ cộng sản!

RU


RU

Ru con ru cả cuộc đời
Thương con thương cả kiếp người sớm khuya
Dù con khôn lớn, đi xa
Nhưng tình mẹ vẫn thiết tha dạt dào

TRẦM THIÊN THU
Chiều 25-9-2017


VŨ ĐIỆU CÁ

Nhởn nhơ cá lượn dịu dàng
Nhìn y như những vũ công tuyệt vời
Múa đơn rồi lại múa đôi
Nhịp nhàng uyển chuyển cho người thêm vui
Quên đi những lúc ngậm ngùi
Bởi vì gian khổ dập vùi bao phen

VIỄN ĐÔNG
Sáng 25-9-2017

Monday, September 25, 2017

TIM BIỂN


TIM BIỂN

Ngoài khơi sóng vỗ ầm ầm
Sóng xô thành một trái tim diệu kỳ
Đời người cũng chẳng khác chi
Khổ đau để biết thứ tha, yêu người

VIỄN ĐÔNG
Chiều 25-9-2017


SỬA TRĂNG

Chưa rằm còn khuyết vầng trăng
Trung Thu chưa tới, bé mong quá chừng
Muốn cho trăng chóng tròn vòng
Đứng lên ghế bé sửa trăng cho tròn

VIỄN ĐÔNG
Trung Thu – 2017

TUỔI THU

Trăng rằm soi sáng đêm Thu
Tuổi thơ rộn rã ước mơ màu hồng
Đơn sơ mơ ước mênh mông
Đẹp như cổ tích yêu thương tuyệt vời
Ước mơ mến Chúa, yêu người
Trong veo như Ngọc Nước Trời lung linh
Trung Thu thắm đượm ân tình
Bé cười khúc khích càng xinh tuổi hồng

DỊCH SIÊU SỐT RÉT ĐÃ LAN TỚI VIỆT NAM

SỨC KHỎE – Các nhà khoa học cảnh báo, dịch siêu sốt rét do một loại vi khuẩn sốt rét có khả năng kháng thuốc đang lây lan nhanh chóng ở khu vực Đông Nam Á.
Theo các nhà khoa học, loại vi khuẩn sốt rét mới này xuất hiện ở Campuchia, lây lan qua nhiều khu vực ở Thái-lan, Lào và đã bắt đầu xâm nhập vào miền nam Việt Nam. Các loại thuốc điều trị sốt rét chính hiện nay không có khả năng tiêu diệt loại vi khuẩn sốt rét mới này.

KẾT CHUỖI ĐỜI

Cuộc đời là Chuỗi Mai Côi
Vui, Thương, Mừng, Sáng không ngơi sớm chiều
Khi buồn trầm, lúc vui reo
Xin xâu kết lại bao điều đời con
Làm nên từng chuỗi vui buồn
Theo ngày tháng hóa chuỗi vòng dâng lên
Chuỗi con – những hạt mọn hèn
Sắc không đẹp, có khi đen ố màu
Thất tình vẫn cứ xôn xao (*)
Nên đời con cũng lao đao tháng ngày
Vị đời lúc ngọt, lúc cay
Con xin kết trọn vòng xoay cuộc đời
Nguyện xin Đức Mẹ Mai Côi
Giúp con nối trọn vẹn lời Thánh Kinh

TRẦM THIÊN THU
Chào mừng Mùa Mai Côi – 2017
(*) Bảy cảm xúc của con người: Hỉ, Nộ, Ai, Lạc, Ái, Ố, Dục.

ĐỨC MẸ TRÀ KIỆU – VIỆT NAM

ĐÓA ĐƠN SƠ

“Nếu không trở lại mà nên như trẻ nhỏ thì sẽ chẳng được vào Nước Trời.”
(Mt 18:3; x. Mc 9:37; Lc 9:48)

Chúa yêu mến những trẻ thơ
Chúng là những đóa đơn sơ, chân thành
Không hề giả dối, nói quanh
Có sao nói vậy, rành rành vậy thôi
Tiên-sa là đóa Hồng tươi
Dọc “Đường Thơ Ấu” cuộc đời trần gian [*]

KÍNH MỪNG MẸ MÂN CÔI

Ngày 7 tháng 10, Giáo hội Công giáo kính mừng lễ Đức Mẹ Mân Côi. Trước đây lễ này gọi là lễ Đức Mẹ Chiến Thắng (Our Lady of Victory), có từ giữa thế kỷ 16, cuộc chiến thắng này đem lại an bình cho Âu châu vì được thoát khỏi quân Thổ Nhĩ Kỳ. Thánh GH Piô V chân nhận rằng chiến thắng này có sự can thiệp của Đức Mẹ, bởi vì trước khi chiến tranh xảy ra, việc lần chuỗi Mân Côi được kêu gọi trên khắp Âu châu.

CHUỖI THÁNH KINH

Tháng Mười niệm Khúc Mai Côi
Từng kinh, từng hạt, từng lời Thánh Kinh
Hoa hồng từng đóa tươi xinh
Thương, Vui, Mừng, Sáng – tâm tình thiết tha
Kính dâng Mẹ Maria
Xin Mẹ đưa về bên Chúa Giêsu
Đời con có lúc mịt mù
Nhưng nhờ Sao Mẹ giữa khuya dẫn đường
Chuỗi Mai Côi – Chuỗi Yêu Thương
Êm ả theo từng cung điệu Thánh Kinh

TRẦM THIÊN THU
Chào Tháng Mai Côi – 2017

ĐỨC MẸ LA VANG – VIỆT NAM

26/9 – CÁC THÁNH COSMAS và ĐAMIANÔ, TỬ ĐẠO (qua đời năm 303?)

Không ai biết gì nhiều về cuộc đời các ngài ngoài việc các ngài tử đạo tại Syria trong thời bách hại của Diocletianô (*).
Lòng sùng kính hai vị thánh này lan rộng nhanh chóng cả ở Đông phương và Tây phương. Một đền thờ được xây dựng dâng kính các ngài ở Constantinople. Tên các ngài được ghi trong Kinh nguyện Thánh Thể, có thể từ thế kỷ VI.
Tương truyền các ngài là anh em song sinh ở Ả Rập, đều là bác sĩ giỏi. Các ngài được sùng kính ở Đông phương với danh xưng là “những người không tiền”, vì các ngài không lấy tiền ai khi chữa bệnh cho người ta. Những người nổi bật như vậy không thể không bị “lưu ý”, thế nên các ngài đã bị bắt và bị chém đầu.
TRẦM THIÊN THU
(*) Hoàng đế La Mã Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (284-305), muốn phục hồi tôn giáo cũ của Rôma nên dẫn đến việc bách hại đạo từ năm 303-304, và thoái vị năm 305.